‘Bắt cóc online’ – Xu hướng lừa đảo mới nhắm tới học sinh, sinh viên công nghệ

Thượng tá Đào Trung Hiếu, Tiến sĩ Tội phạm học, đã lên tiếng cảnh báo về việc học sinh, sinh viên trở thành nạn nhân của các vụ lừa đảo ‘bắt cóc online’ với thủ đoạn ngày càng tinh vi. Theo ông Hiếu, tâm lý của học sinh, sinh viên là sợ quyền lực, nể danh tiếng và thiếu khả năng kiểm chứng thực tế. Khi đối mặt với một người xưng công an, các em dễ hoảng loạn và làm theo yêu cầu của kẻ xấu.

Từ khoảng một tháng trở lại đây, đã có nhiều vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản nhắm vào học sinh, sinh viên với thủ đoạn giả mạo cán bộ công an, đe dọa ‘con mồi’ để buộc phải chuyển tiền. Các đối tượng lừa đảo thường sử dụng kịch bản mồi dẫn như: ‘Em có liên quan đến một vụ án’, ‘Chúng tôi cần xác minh tài khoản của em có bị hacker lợi dụng hay không’, ‘Chuyển tiền vào tài khoản của cơ quan để chứng minh vô tội’. Thông tin từ phía cơ quan chức năng cho thấy, khi một người xưng danh công an, nói giọng nghiêm nghị, dùng từ chuyên môn, đe dọa về ‘hồ sơ’, ‘đường dây rửa tiền’, ‘có lệnh triệu tập’… thì nạn nhân lập tức rơi vào trạng thái hoảng loạn.

Cũng theo vị chuyên gia, các đối tượng thường dùng các thủ đoạn như yêu cầu nạn nhân tải ứng dụng, gửi ảnh CCCD, thậm chí bỏ nhà ra đi. Một số trường hợp, các đối tượng còn yêu cầu nạn nhân chuyển tiền vào tài khoản của cơ quan để chứng minh vô tội. Bên cạnh đó, Thượng tá Hiếu chỉ ra một số dấu hiệu nhận biết trẻ có thể đang bị kẻ xấu thao túng, như: sự thay đổi hành vi, cảm xúc và thói quen sử dụng thiết bị số; trẻ bắt đầu giấu diếm nội dung trò chuyện, đổi mật khẩu, lén lút nhắn tin về đêm…

Ông Hiếu cũng kiến nghị các phụ huynh hãy đồng hành cùng con thay vì kiểm soát cứng nhắc, còn nhà trường hãy chủ động giáo dục kỹ năng sống số như một môn học bắt buộc. Trong khi đó, cơ quan chức năng cần xây dựng kênh tiếp nhận tố giác thân thiện, dễ tiếp cận với học sinh, sinh viên. Để nâng cao kỹ năng bảo vệ bản thân , học sinh, sinh viên cần được trang bị kiến thức và kỹ năng cần thiết để nhận biết và phòng tránh các vụ lừa đảo.

Là một chuyên gia pháp lý, luật sư Trần Tuấn Anh, Công ty luật Minh Bạch, cũng cho rằng, nhà trường và gia đình đóng vai trò rất quan trọng trong việc bảo vệ học sinh, sinh viên khỏi những chiêu trò lừa đảo ngày càng tinh vi. Ông Tuấn Anh kiến nghị, gia đình cần dành thời gian quan tâm đến con cái nhiều hơn, không chỉ là kiểm soát thiết bị điện tử, mà quan trọng hơn là xây dựng sự tin tưởng, để khi có điều bất thường xảy ra, con cái sẵn sàng chia sẻ và hỏi ý kiến cha mẹ.

Từ góc độ của mình, luật sư Tuấn Anh cũng đề xuất các nhà trường cần trang bị kiến thức chuyên môn, cần lồng ghép giáo dục kỹ năng sống, kỹ năng nhận diện và phòng tránh lừa đảo công nghệ cao vào trong các buổi sinh hoạt, tiết học. Sự phát triển không ngừng của công nghệ đang làm gia tăng những nguy cơ và rủi ro cho người sử dụng, đặc biệt là học sinh, sinh viên.