Thảm họa lật tàu Vịnh Xanh 58 tại Vịnh Hạ Long, Quảng Ninh, đã gây ra một trong những tai nạn hàng hải nghiêm trọng nhất trong lịch sử, cướp đi sinh mạng của 37 người và để lại hậu quả đau thương không thể khắc phục. Trong không khí tang tóc và đau thương, cộng đồng đã chứng kiến sự xuất hiện của những hành vi dựng chuyện và chế ảnh sai sự thật liên quan đến thảm kịch này trên mạng xã hội. Những hành vi này không chỉ thể hiện sự phản cảm và vô đạo đức mà còn có thể phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.
Lật lại vấn đề, luật sư Nguyễn Văn Tuấn, Giám đốc Công ty Luật TGS, Đoàn Luật sư TP Hà Nội, đã đưa ra quan điểm rằng việc sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để chế ảnh, dựng chuyện về thảm kịch nhằm mục đích tăng tương tác trên mạng xã hội không chỉ trái với thuần phong mỹ tục và đi ngược lại với những giá trị đạo đức cơ bản của xã hội, mà còn là hành vi vi phạm pháp luật và cần bị xử lý nghiêm.
Về mặt pháp lý, Điều 101 Nghị định số 15/2020/NĐ-CP của Chính phủ quy định rằng cá nhân, tổ chức cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân lên mạng xã hội có thể bị xử phạt hành chính. Mức phạt có thể áp dụng đối với cá nhân vi phạm là 5-10 triệu đồng, với tổ chức vi phạm là 10-20 triệu đồng. Ngoài ra, chủ thể vi phạm còn bị buộc gỡ bỏ thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn do thực hiện hành vi vi phạm.
Không chỉ dừng lại ở xử phạt hành chính, trong trường hợp hành vi bị xác định gây hậu quả nghiêm trọng trong xã hội, như làm hoang mang dư luận, gây phẫn nộ, bức xúc trong nhân dân, tạo tâm lý tiêu cực cho gia đình nạn nhân hay dẫn tới khó khăn, cản trở cho công tác cứu hộ, người vi phạm có thể bị xem xét trách nhiệm hình sự về tội Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân theo Điều 331 Bộ luật Hình sự 2015. Mức phạt có thể áp dụng là phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm. Trường hợp hành vi gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội, thì bị phạt tù từ 2-7 năm.
Trong bối cảnh thông tin lan truyền nhanh chóng trên mạng xã hội, việc kiểm soát và xử lý những thông tin sai lệch, giả mạo trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Điều này không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của các cá nhân và tổ chức liên quan mà còn góp phần duy trì trật tự và an toàn xã hội. Mọi hành vi lan truyền thông tin sai sự thật, đặc biệt là trong những thời điểm nhạy cảm như sau thảm họa, cần được lên án và xử lý nghiêm minh theo quy định của pháp luật.
Trước tình trạng này, cộng đồng kêu gọi nâng cao ý thức và trách nhiệm của mỗi cá nhân khi sử dụng mạng xã hội, đặc biệt là trong việc kiểm chứng và chia sẻ thông tin. Đồng thời, cơ quan chức năng cần tăng cường công tác quản lý, kịp thời phát hiện và xử lý những trường hợp vi phạm để tạo môi trường mạng an toàn và lành mạnh cho xã hội.