Các nhà nghiên cứu Trung Quốc đã phát hiện ra một ‘mật mã’ địa chất ẩn sâu trong mỏ đất hiếm lớn nhất thế giới, nằm tại khu vực Bạch Vân Ngao Bác, thuộc khu tự trị Nội Mông Cổ. Với trữ lượng chiếm gần 40% toàn cầu, phát hiện này không chỉ làm ngạc nhiên giới khoa học mà còn có thể thay đổi cách tiếp cận tài nguyên chiến lược này trong thế kỷ 21.
Đất hiếm, được xem như ‘vàng công nghiệp’ và ‘vàng chiến lược’ của thời đại mới, đóng vai trò thiết yếu trong sản xuất nhiều mặt hàng công nghệ cao như pin xe điện, tuabin gió, chip bán dẫn và các hệ thống vũ khí tối tân. Mỏ đất hiếm Bạch Vân Ngao Bác, với trữ lượng chiếm 90% của Trung Quốc và gần 40% của toàn cầu, đã trở thành tâm điểm chú ý trong lĩnh vực khai thác và nghiên cứu đất hiếm.
Câu chuyện về mỏ đất hiếm này bắt đầu từ năm 1927, khi một giảng viên trẻ của Đại học Bắc Kinh, Đinh Đạo Hành, phát hiện ra một dãy núi đá màu đen ánh kim trên thảo nguyên rộng lớn. Giáo sư Hà Tác Lâm, chuyên gia thạch học của Đại học Bắc Kinh, đã xác định các mẫu đá tại đây chứa hàm lượng đất hiếm cực cao. Từ đó, Trung Quốc đã đầu tư mạnh mẽ vào hệ sinh thái khai thác, tinh luyện và ứng dụng đất hiếm, biến đất hiếm thành một ngành công nghiệp quan trọng của nước này.
Một nghiên cứu mới, được công bố trên tạp chí Science Advances, đã đưa ra phát hiện quan trọng rằng phần lớn tài nguyên đất hiếm ở Bạch Vân Ngao Bác không hình thành cách đây 1,3 tỷ năm như giả định trước đây, mà thực sự đến từ một đợt hoạt động magma cách đây chỉ 430 triệu năm. Phát hiện này mở ra một hướng thăm dò mới cho ngành công nghiệp đất hiếm toàn cầu và có thể giúp các quốc gia khác tìm kiếm các mỏ đất hiếm quy mô lớn.
Tuy nhiên, rào cản lớn nhất mà ngành công nghiệp đất hiếm đang phải đối mặt là công nghệ tách chiết, vốn là bí quyết mà chỉ Trung Quốc làm chủ trên quy mô công nghiệp. Việc Bắc Kinh nắm quyền kiểm soát phần lớn đất hiếm thế giới khiến nhiều nước phát triển phải tái cơ cấu chuỗi cung ứng, tìm nguồn thay thế và đầu tư khai thác trong nước.
Trong bối cảnh xung đột thương mại, cạnh tranh công nghệ và cuộc đua năng lượng xanh đang leo thang, đất hiếm không còn là vấn đề kỹ thuật mà trở thành vấn đề chiến lược sống còn. Việc nắm giữ nguồn tài nguyên quan trọng này có thể ảnh hưởng đến tương lai của nhiều ngành công nghiệp và nền kinh tế toàn cầu.
Trước những thách thức và cơ hội mới, việc phát triển và ứng dụng đất hiếm một cách bền vững và công bằng đang trở thành một nhiệm vụ cấp thiết. Việc các quốc gia và các công ty trên thế giới đầu tư vào nghiên cứu, khai thác và phát triển công nghệ đất hiếm sẽ quyết định phần lớn tương lai của ngành công nghiệp này trong những năm tới.
Như vậy, phát hiện về ‘mật mã’ địa chất tại mỏ đất hiếm Bạch Vân Ngao Bác không chỉ là một sự kiện khoa học quan trọng mà còn có ý nghĩa chiến lược trong bối cảnh toàn cầu hiện nay. Việc khai thác và sử dụng đất hiếm một cách thông minh và bền vững sẽ là chìa khóa cho sự phát triển của nhiều ngành công nghiệp trong tương lai.