Việc thu phí tham quan di tích lịch sử đang trở thành một vấn đề xã hội nóng hổi, thu hút sự quan tâm của nhiều người. Một bộ phận dân cư ủng hộ việc thu phí, cho rằng đây là một giải pháp cần thiết để bảo tồn và phát huy giá trị của các di tích lịch sử. Ngược lại, một số người lại phản đối, quan niệm rằng di tích là tài sản tinh thần chung của dân tộc, không thể đem ra mua bán.

Khu di tích Quốc gia đặc biệt Ngã ba Đồng Lộc, tọa lạc tại tỉnh Hà Tĩnh, là một điển hình cụ thể. Nơi đây chỉ cách nhà tôi 5 cây số và thường xuyên đón tiếp hàng chục nghìn lượt khách đến dâng hương tưởng niệm và tri ân các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh tại đây. Tuy nhiên, quá trình vận hành và quản lý khu di tích do Ban Quản lý thuộc Tỉnh đoàn Hà Tĩnh phụ trách đang gặp phải nhiều khó khăn do thiếu nguồn lực tài chính. Chính vì thế, việc tìm kiếm giải pháp để duy trì hoạt động và bảo tồn di tích đang là một thách thức lớn.

Một tấm vé tham quan không chỉ là một khoản thu nhỏ mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của di tích. Ở nhiều quốc gia trên thế giới, việc thu phí tham quan di tích là nguồn thu chính để duy trì hoạt động của các di sản văn hóa và lịch sử. Tuy nhiên, tại Việt Nam, việc thu phí thường vấp phải phản ứng từ dư luận, bởi lẽ vấn đề này khá nhạy cảm và liên quan đến cảm xúc của công chúng.

Để việc thu phí tham quan di tích trở nên hợp lý và được xã hội chấp nhận, cần đảm bảo một số nguyên tắc cơ bản. Thứ nhất, cần minh bạch mục đích thu phí, công khai nguồn thu và việc chi tiêu cho các hoạt động liên quan đến bảo tồn và phát huy giá trị di tích. Điều này sẽ giúp tạo dựng niềm tin từ công chúng và đảm bảo rằng tiền thu được thực sự được sử dụng đúng mục đích. Thứ hai, cần có chính sách miễn, giảm phí linh hoạt và nhân văn đối với các đối tượng như cựu chiến binh, người có công với cách mạng, người khuyết tật, trẻ em, học sinh – sinh viên, cũng như cư dân địa phương. Việc áp dụng các chính sách ưu đãi này không chỉ thể hiện sự nhân văn mà còn giúp giảm bớt gánh nặng tài chính đối với những người có hoàn cảnh khó khăn.

Cuối cùng, cần có cái nhìn linh hoạt và thấu đáo để tấm vé tham quan không trở thành rào cản mà trở thành cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa ký ức và trách nhiệm gìn giữ di sản của thế hệ hôm nay dành cho mai sau. Việc cân bằng giữa bảo tồn và phát huy giá trị di tích với quyền tiếp cận của công chúng là một thách thức không nhỏ, nhưng với sự chung tay của cả cộng đồng và chính quyền, tin rằng chúng ta có thể tìm ra giải pháp phù hợp để phát triển bền vững các di tích lịch sử.

Ở thành phố Cần Thơ, nơi có đông đồng bào Khmer sinh sống, các câu lạc bộ văn hóa – văn nghệ đang nổi lên như một điểm sáng trong phong trào bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Khmer Nam Bộ. Không chỉ giúp giữ gìn và phát triển những giá trị văn hóa đặc sắc, các câu lạc bộ này còn mở ra những hướng đi mới cho sự phát triển du lịch bền vững tại địa phương.

Trong một buổi sinh hoạt tại các câu lạc bộ văn hóa, văn nghệ và nghề quết cốm dẹp của xã Thuận Hòa, du khách có thể trải nghiệm sự phong phú và sôi động của văn hóa Khmer. Với âm thanh đặc trưng của dàn nhạc ngũ âm, tiếng trống Chhay-dăm, và những giai điệu dân gian Khmer uyển chuyển, cùng với tiếng quết cốm dẹp… tạo nên một bức tranh sinh động và hấp dẫn về văn hóa truyền thống của dân tộc Khmer.

Nhiều thành viên tham gia các câu lạc bộ văn hóa – văn nghệ bày tỏ rằng, việc tham gia vào các hoạt động này giúp họ hiểu và yêu quý hơn văn hóa của dân tộc mình, tự tin biểu diễn và kết nối với bạn bè gần xa. Ông Lý Sim, chủ nhiệm một câu lạc bộ, chia sẻ rằng mục tiêu của họ không chỉ là biểu diễn phục vụ lễ hội, du khách gần xa mà còn mong muốn truyền nghề cho thế hệ trẻ, gìn giữ “hồn cốt” văn hóa của dân tộc.

Trước nguy cơ mai một của nhiều loại hình văn hóa truyền thống, Dự án “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch” đã được triển khai. Dự án này đã hỗ trợ thành lập nhiều câu lạc bộ văn hóa – văn nghệ, trình diễn trang phục truyền thống, nghề quết cốm dẹp của đồng bào Khmer tại xã Phú Tân (cũ, nay là xã Thuận Hòa), thu hút gần 30 thành viên. Song song với việc bảo tồn và phát huy giá trị bản sắc văn hóa truyền thống, ngành chức năng còn kết hợp phát triển du lịch cộng đồng. Các làng nghề như đan đát, cốm dẹp, nhạc ngũ âm được khuyến khích phát triển, vừa phục vụ du khách, vừa tạo thêm thu nhập cho người dân.

Ông Lưu Thanh Hùng, Trưởng Đoàn Nghệ thuật Khmer, cho biết rằng Đoàn hỗ trợ, truyền dạy nghệ thuật cho các câu lạc bộ văn hóa – văn nghệ các xã, phường. Các câu lạc bộ này vừa góp phần bảo tồn bản sắc văn hóa Khmer, vừa là điểm nhấn thu hút du khách trong hành trình khám phá văn hóa Khmer Nam Bộ.

Thông qua các hoạt động và dự án, hy vọng rằng văn hóa truyền thống của dân tộc Khmer sẽ được bảo tồn và phát huy, đồng thời góp phần vào sự phát triển bền vững của du lịch tại địa phương. Việc kết hợp giữa bảo tồn văn hóa và phát triển du lịch không chỉ mang lại lợi ích kinh tế cho người dân mà còn giúp quảng bá vẻ đẹp văn hóa đa dạng của Việt Nam đến với quốc tế.

Di tích lịch sử Hòn Vọng Phu tại Thanh Hóa đang được khẩn trương bảo tồn và gia cố nhằm ngăn chặn nguy cơ đổ sập. Theo thông tin từ Báo Lao Động, di tích quốc gia đặc biệt này đã nhiều lần hứng chịu những tác động nghiêm trọng từ thiên nhiên, đặc biệt là các cơn sét đánh, khiến cho cấu trúc của di tích có nguy cơ đổ sập bất cứ lúc nào.

Sự cố gần đây nhất vào ngày 15.6.2022, đã làm cho một khối đá lớn bị sạt lở do tác động của sét đánh, tình trạng này đã đặt di tích vào tình thế báo động. Nhận thấy mức độ nghiêm trọng của vấn đề, Sở Văn hóa – Thể thao và Du lịch tỉnh Thanh Hóa đã chủ trì tổ chức một hội thảo khoa học quan trọng vào cuối năm 2023. Tại hội thảo này, các chuyên gia và nhà khoa học hàng đầu đã tập trung thảo luận và đánh giá hiện trạng của di tích Hòn Vọng Phu, đồng thời tìm kiếm các giải pháp tối ưu để bảo tồn di tích này.

Các chuyên gia đã đưa ra nhiều ý kiến đóng góp và đề xuất nhằm giúp chọn lựa giải pháp bảo tồn phù hợp và hiệu quả nhất. Nằm trong kế hoạch bảo tồn cấp thiết, vào giữa năm 2024, UBND TP Thanh Hóa đã đưa ra quyết định đầu tư vào hệ thống chống sét tại di tích Hòn Vọng Phu. Dự án này có tổng kinh phí lên tới hơn 800 triệu đồng, nhằm mục đích tăng cường khả năng bảo vệ di tích khỏi các tác động có hại từ thiên nhiên, đặc biệt là nguy cơ sét đánh, qua đó góp phần bảo tồn và phát huy giá trị của di tích quốc gia đặc biệt này.

Việc đầu tư hệ thống chống sét hiện đại không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro cho di tích mà còn thể hiện sự quan tâm và nỗ lực của chính quyền địa phương trong việc bảo vệ di sản văn hóa và lịch sử cho thế hệ tương lai. Song song với đó, việc kết hợp giữa bảo tồn và phát triển du lịch cũng được kỳ vọng sẽ mang lại nhiều lợi ích kinh tế và xã hội cho cộng đồng địa phương.

Hy vọng rằng với những nỗ lực bảo tồn và gia cố hiện nay, di tích Hòn Vọng Phu sẽ được bảo vệ lâu dài, không chỉ là một di sản văn hóa và lịch sử quý giá mà còn là một điểm đến hấp dẫn cho du khách.

Mỹ Hòa Hưng, một vùng đất cù lao thuộc tỉnh An Giang, được bao bọc bởi dòng sông Hậu, nơi nghề nuôi cá nước ngọt phát triển mạnh mẽ với hơn 800 lồng, bè, vèo. Đây được xem là vùng nuôi cá nước ngọt lớn nhất tỉnh. Đa phần các hộ dân ở đây nuôi cá điêu hồng, cá lóc, cá chim trắng…, tuy nhiên, một số ít hộ thả nuôi cá hô nhưng chủ yếu trong ao hầm, hiếm ai nuôi cá hô trong bè do hiệu quả kinh tế chưa cao.

Tuy nhiên, ông Huỳnh Tấn Hải, ngụ ấp Mỹ Khánh 1, lại là một trong số ít những người nuôi cá hô trong bè. Với hơn 200 con cá hô, bè cá của ông Hải trở thành một điểm đến thú vị cho những du khách muốn khám phá. Cá hô là loài cá nước ngọt hiền lành nhưng có kích thước khổng lồ, có con nặng hơn 200kg. Trước kia, chúng xuất hiện nhiều trên các dòng sông Hậu, sông Tiền, sông Vàm Nao, sông Châu Đốc trên địa phận tỉnh An Giang. Tuy nhiên, do việc săn bắt không kiểm soát, cá hô cạn kiệt dần và đối diện nguy cơ biến mất.

Để bảo tồn loài cá quý hiếm này, các nhà khoa học đã ương ép thành công cá hô nhân tạo. Sau đó, cá giống được các hộ nuôi thủy sản trong nước đến tìm mua về nuôi làm kinh tế. Ông Hải cho biết, ông đã nuôi cá ngọt hơn 15 năm và đã mua cá hô giống về nuôi với hơn 1.000 con từ Trung tâm Quốc gia Giống thủy sản Nam Bộ. Sau thời gian nuôi, ông gạn lại bầy cá đưa ra bè cá những con cá khỏe, có trọng lượng hơn 1 ký nuôi thử nghiệm.

Bầy cá hô của ông Hải có con trọng lượng hơn 8 ký, có con hơn 30 ký. Ban đầu ông tính bán nhưng suy nghĩ lại nên giữ bầy cá hơn 200 con nuôi trong bè xem như thú vui nuôi cá cảnh.

Các cán bộ Hội Nông dân xã Mỹ Hòa Hưng cho biết, gần đây vùng đất cù lao phát triển du lịch thu hút du khách đến tham quan Khu lưu niệm Chủ tịch Tôn Đức Thắng, trải nghiệm đời sống miệt vườn và vùng sông nước… Và qua tham khảo các điểm du lịch cho thấy, ít có nơi nào ở đồng bằng sông Cửu Long nuôi được bầy cá hô bè hơn 200 con như hộ ông Hải nên nếu đầu tư khai thác du lịch tham quan cá hô nuôi bè sẽ là nơi thú vị cuốn hút sự quan tâm.

Chẳng hạn như bày biện lại không gian bè cá cho gọn gàng đẹp hơn, bắc cầu cho du khách đi ra bè dễ dàng. Khi đó bán vé cho du khách tham quan cá hô, mua mồi cho cá ăn chắc chắn sẽ thu hút sự hiếu kỳ của du khách. Bầy cá dạn dĩ nên không trốn lặn sâu khi khách cho ăn mồi. Và qua đó, cũng giúp cho các bạn trẻ tiếp cận được với loài cá quý, biết thêm hơn nữa về loài cá khổng lồ của vùng sông nước mênh mông.

Mới đây, có đoàn du khách nước ngoài đến tham quan vùng cù lao và họ đã đưa du khách đến tham quan bè cá hô. Đoàn khách rất thích thú cho cá ăn mồi và ghi hình lại bầy cá hô.

Mỹ Hòa Hưng mới đây có mô hình tham quan bè cá của ông Mười Thuận- tức Nguyễn Văn Thuận là hộ nuôi cá nước ngọt lâu đời. Đây là mô hình mới do ông Thuận hợp tác với Hợp tác xã Nông nghiệp và Du lịch Mỹ Hòa Hưng. Ông Thuận có 10 bè cá, trên các bè ông Thuận khéo léo bày trí các chậu cây kiểng, trồng cây thủy sinh trong chậu như cây điên điển nên nhìn bè cá như căn nhà nổi trên sông rất thơ mộng.

Hợp tác xã Nông nghiệp và Du lịch Mỹ Hòa Hưng phát triển kết hợp đưa du khách đi tàu tham quan sông nước, cảnh quan vùng đất cù lao và điểm cuối là đến bè cá ông Thuận trải nghiệm nghề nuôi cá nước ngọt.

Và như vậy, nếu đầu tư đúng mức, bè cá hô có thể là một điểm liên kết trở thành một điểm du lịch độc đáo mới của tỉnh. Và từ đó, cũng có thể nhiều hộ nuôi trồng thủy sản quan tâm hơn đến việc nuôi bảo tồn các loài cá quý hiếm.