Trong thời đại số, mua sắm trực tuyến đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của người tiêu dùng Việt Nam. Tuy nhiên, bên cạnh sự tiện lợi và đa dạng của các sản phẩm, hàng giả và hàng kém chất lượng vẫn là một vấn đề đáng lo ngại trên các nền tảng thương mại điện tử. Để đảm bảo quyền lợi và an tâm khi mua sắm trực tuyến, người tiêu dùng cần trang bị cho mình những kiến thức và kỹ năng cần thiết.

Trước hết, việc lựa chọn nhà bán hàng uy tín là cực kỳ quan trọng. Trên các nền tảng thương mại điện tử lớn như TikTok Shop, người dùng có thể nhận diện các nhà bán hàng uy tín qua các nhãn hiệu như Mall (Cửa hàng chính hãng) hoặc Star Shop. Những huy hiệu này đảm bảo rằng nhà bán hàng đã đáp ứng các tiêu chí nghiêm ngặt về hiệu suất bán hàng, xếp hạng cửa hàng và điểm vi phạm. Điều này giúp người tiêu dùng hạn chế được rủi ro khi mua hàng từ các nhà bán hàng không uy tín.

Bên cạnh đó, người tiêu dùng cũng cần tìm hiểu thông tin sản phẩm từ nhiều nguồn khác nhau. Điều này giúp họ tránh bị lừa bởi thông tin quảng cáo một chiều và có cái nhìn chính xác hơn về sản phẩm. Người dùng nên tự nghiên cứu nguồn gốc xuất xứ, thành phần, công dụng và hướng dẫn sử dụng sản phẩm thông qua trang web chính thức của nhà sản xuất hoặc các diễn đàn uy tín. Việc này sẽ giúp người tiêu dùng có thể đưa ra quyết định mua hàng sáng suốt hơn.

Đọc kỹ đánh giá từ người mua trước cũng là một bước quan trọng. Người tiêu dùng nên ưu tiên đọc các đánh giá có hình ảnh và video thực tế, và không bỏ qua các đánh giá 1-2 sao. Những đánh giá này thường cung cấp thông tin chân thực và giúp người tiêu dùng có cái nhìn toàn diện về sản phẩm. Tuy nhiên, người tiêu dùng cũng cần lưu ý rằng đánh giá từ người dùng có ảnh hưởng (KOC) luôn mang góc nhìn cá nhân và chỉ nên được xem là thông tin tham khảo.

Các nền tảng thương mại điện tử cũng cung cấp nhiều công cụ đảm bảo quyền lợi cho người tiêu dùng. Người mua cần nắm được các chính sách trả hàng, hoàn tiền và khiếu nại hàng kém chất lượng. Ví dụ, trên TikTok Shop, người mua có thể gửi yêu cầu khiếu nại, trả hàng – hoàn tiền trong vòng 10-15 ngày kể từ khi nhận được đơn hàng. Điều này giúp người tiêu dùng cảm thấy an tâm hơn khi mua sắm trực tuyến.

Cuối cùng, người tiêu dùng cần cảnh giác với các chiêu trò lừa đảo trên mạng xã hội. Họ nên ưu tiên mua sắm trên các nền tảng thương mại điện tử uy tín, được cấp phép bởi Bộ Công Thương. Chiến dịch ‘An tâm vui sắm’ do TikTok Shop phối hợp với Tạp chí Công Thương tổ chức là một nỗ lực nhằm nâng cao nhận thức của người tiêu dùng về quyền lợi của mình khi tham gia mua sắm trực tuyến. Đây là một tín hiệu đáng mừng cho thấy thương mại điện tử tại Việt Nam đang không chỉ ‘tăng trưởng nóng’ mà còn theo hướng ngày càng chuyên nghiệp hơn.

Trong phiên họp Chính phủ chuyên đề xây dựng pháp luật tháng 7, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã đưa ra các yêu cầu quan trọng liên quan đến một số dự án luật đang được xem xét. Đặc biệt, dự án luật sửa đổi liên quan đến Thương mại điện tử được nhấn mạnh với yêu cầu phải có các công cụ giám sát hiệu quả.

Thủ tướng yêu cầu dự án luật sửa đổi Thương mại điện tử cần tập trung vào việc giám sát và xử lý nghiêm các trường hợp hàng giả, hàng nhái, trong đó đặc biệt nhấn mạnh vào thuốc giả và thực phẩm giả. Người đứng đầu Chính phủ khẳng định rằng việc quản lý thương mại điện tử cần được thực hiện linh hoạt và thích ứng với tình hình mới, song song với việc đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng. Đây là một bước đi quan trọng nhằm nâng cao hiệu quả quản lý trong lĩnh vực thương mại điện tử đang ngày càng phát triển.

Ngoài ra, Thủ tướng cũng nhấn mạnh quan điểm ‘phòng hơn chống’ trong dự án luật sửa đổi, bổ sung một số điều của luật Phòng, chống ma túy. Theo đó, việc phòng ngừa được xác định là cơ bản, chiến lược và lâu dài. Quan điểm này thể hiện sự chủ động trong công tác phòng, chống ma túy, hướng tới mục tiêu giảm thiểu và ngăn chặn các hoạt động liên quan đến ma túy.

Đối với dự án luật Hàng không dân dụng Việt Nam, Thủ tướng chỉ đạo rằng đây là luật phục vụ cho việc kiến tạo phát triển. Do đó, cần huy động nguồn lực tư nhân, đẩy mạnh hợp tác công tư trong phát triển các hãng hàng không, sân bay, logistics hàng không và đô thị sân bay. Việc này nhằm khai thác tiềm năng, thế mạnh của các thành phần kinh tế trong việc phát triển ngành hàng không dân dụng.

Liên quan đến dự án luật Báo chí, Thủ tướng yêu cầu hoàn thiện các quy định pháp luật về quản lý và phát triển báo chí. Việc này cần đáp ứng yêu cầu của tình hình và bối cảnh mới, đặc biệt là sự phát triển của công nghệ số và truyền thông hiện đại. Điều này thể hiện sự quan tâm đến việc cập nhật và phù hợp với sự thay đổi nhanh chóng của các công nghệ truyền thông.

Cuối cùng, Thủ tướng nhấn mạnh rằng các bộ trưởng cần tập trung chỉ đạo và khẩn trương hoàn thiện hồ sơ các dự án luật theo đúng quy định. Việc này nhằm mục đích trình Quốc hội xem xét và thông qua trong thời gian sớm nhất, đảm bảo tiến độ và chất lượng của các dự án luật.

Lâu nay, tình trạng quảng cáo sai sự thật và sử dụng người nổi tiếng, KOLs (người có ảnh hưởng trên mạng xã hội) để quảng bá sản phẩm không rõ nguồn gốc đã trở thành một vấn đề đáng quan ngại trong xã hội. Tuy nhiên, với sự ra đời của Luật Quảng cáo 2025, những hành vi này sẽ bị chấm dứt. Luật mới đặt ra trách nhiệm liên đới đối với người nổi tiếng và KOLs khi tham gia quảng cáo sai sự thật. Điều này sẽ giúp lấp đầy khoảng trống pháp lý tồn tại trong thời gian dài và tăng cường trách nhiệm của người nổi tiếng cũng như doanh nghiệp trong việc quảng bá sản phẩm.

Cùng với việc tăng cường trách nhiệm của người quảng cáo, luật cũng quy định cấm phát hành quảng cáo trên các nền tảng vi phạm pháp luật, bao gồm các trang web giả mạo, ứng dụng không phép, hoặc các nền tảng có chứa nội dung phản cảm và tin giả. Đây là một bước đi quyết liệt trong bối cảnh môi trường quảng cáo kỹ thuật số đang bị lấn át bởi những ‘vùng xám’ chưa được kiểm soát.

Law cũng trao quyền khởi kiện tập thể cho người tiêu dùng, thông qua các tổ chức đại diện. Đây là một công cụ pháp lý mạnh mẽ giúp gia tăng trách nhiệm của doanh nghiệp và tạo ra sức ép lên các hành vi quảng cáo gian dối. Theo các chuyên gia kinh tế, điểm mới mang tính ‘bảo vệ chủ động’ trong luật là cơ chế khởi kiện tập thể, cho phép các hiệp hội bảo vệ người tiêu dùng được trao quyền đại diện người dân khởi kiện doanh nghiệp, tổ chức có hành vi quảng cáo gian dối gây thiệt hại rộng.

Cơ chế này đã được áp dụng hiệu quả tại nhiều quốc gia phát triển như Mỹ, Hàn Quốc, EU… Việc bổ sung cơ chế này giúp giảm rào cản pháp lý và chi phí tố tụng cho từng cá nhân – vốn là lý do khiến nhiều người tiêu dùng Việt Nam chọn im lặng dù bị ảnh hưởng trực tiếp.

Song song với đó, luật cũng bổ sung cơ chế hậu kiểm mạnh, đặc biệt với nhóm sản phẩm có rủi ro cao như thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, thuốc, thiết bị y tế. Tất cả nội dung quảng cáo liên quan đến các nhóm sản phẩm này đều phải được công bố hợp quy và cấp phép trước khi đăng tải. Ngoài ra, các nội dung quảng cáo này cũng không được sử dụng từ ngữ gây hiểu nhầm như ‘thần dược’, ‘đặc trị’, hay ‘có tác dụng ngay lập tức’.

Đặc biệt, các nền tảng kỹ thuật số cũng sẽ phải xây dựng công cụ chặn và báo cáo quảng cáo sai sự thật, tăng khả năng phản hồi của người dùng và hỗ trợ cơ quan chức năng trong giám sát nội dung.

Luật Quảng cáo 2025 là minh chứng cho sự chuyển dịch từ quản lý truyền thống sang mô hình quản trị không gian số hiện đại, chủ động và minh bạch hơn. Không chỉ là hành lang pháp lý, đây còn là lời cảnh báo dành cho những ai còn mập mờ giữa thật – giả và đang tận dụng lòng tin để trục lợi.

Khi luật có hiệu lực, quảng cáo không thể là cuộc chơi đơn phương giữa doanh nghiệp và người nổi tiếng. Mỗi lời nói, mỗi hình ảnh, mỗi dòng mô tả… đều phải được cân nhắc và chịu trách nhiệm. Đã đến lúc chấm dứt thời ‘ai muốn nói gì thì nói’ trong lĩnh vực quảng cáo.

Trong thời đại kỹ thuật số hiện nay, việc sử dụng người có ảnh hưởng (KOLs) trong quảng cáo đã trở thành một xu hướng phổ biến, giúp dẫn dắt tiêu dùng trên mạng xã hội. Tuy nhiên, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia đã lên tiếng về việc này, cho rằng sử dụng KOLs trong quảng cáo đi kèm với nhiều rủi ro. Một trong những vấn đề nổi bật là nhiều KOLs đăng bài giới thiệu sản phẩm mà không công khai mối quan hệ thương mại với nhãn hàng. Có nhiều trường hợp quảng cáo sai sự thật, phóng đại công dụng, che giấu thông tin sản phẩm, thậm chí tiếp tay cho hàng không rõ nguồn gốc.

Hiện hành lang pháp lý chưa đủ rõ ràng để quản lý hoạt động quảng cáo qua KOLs. Để giải quyết vấn đề này, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia đã kiến nghị cần sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật nhằm làm rõ vai trò và trách nhiệm pháp lý của KOLs khi tham gia quảng cáo. Điều này không chỉ giúp tăng cường tính minh bạch trong hoạt động quảng cáo mà còn bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng.

Bên cạnh đó, người tiêu dùng cũng cần tỉnh táo và không vội tin vào những lời giới thiệu ‘có cánh’ trên mạng. Trong khi chờ khung pháp lý hoàn thiện, việc lựa chọn sản phẩm an toàn, rõ nguồn gốc và tìm hiểu thông tin từ nguồn tin cậy là cách tự bảo vệ mình thiết thực nhất.

Nhiều quốc gia trên thế giới đã có những biện pháp cụ thể để kiểm soát hoạt động quảng cáo qua KOLs. Ví dụ, tại Hàn Quốc, người có ảnh hưởng bắt buộc phải ghi rõ ‘bài viết tài trợ’ khi nhận tiền để quảng cáo. Nếu không tuân thủ, họ có thể bị xử phạt lên đến 30 triệu won. Còn tại Anh, Cơ quan Tiêu chuẩn Quảng cáo yêu cầu KOLs phải minh bạch mối quan hệ thương mại trong từng bài đăng. Tại Mỹ, các quy định về quảng cáo cũng rất nghiêm ngặt, yêu cầu KOLs phải tuân thủ các quy định liên quan đến việc quảng cáo sản phẩm.

Nhìn chung, việc quản lý hoạt động quảng cáo qua KOLs cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và người tiêu dùng. Với những nỗ lực nhằm hoàn thiện hành lang pháp lý và nâng cao ý thức của người tiêu dùng, hy vọng rằng vấn đề quảng cáo sai sự thật sẽ được giải quyết một cách có hiệu quả trong thời gian tới.

Xem thêm thông tin tại: https://baochinhphapluat.vn/

Bộ Công Thương đang lấy ý kiến về dự thảo Luật Thương mại điện tử, trong đó bao gồm đề xuất quy định trách nhiệm của người nổi tiếng khi tham gia livestream bán hàng. Việc này nhằm đảm bảo công bằng trong kinh doanh và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Trong quá trình lấy ý kiến, Bộ Công Thương đã tiếp nhận nhiều góp ý từ các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và địa phương. Một vấn đề được quan tâm là trách nhiệm của người nổi tiếng, người có ảnh hưởng như MC, nghệ sĩ, diễn viên, KOL khi tham gia livestream, quảng cáo bán hàng.

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu bổ sung quy định quản lý đối với trường hợp người bán không trực tiếp livestream mà thuê người nổi tiếng, người có ảnh hưởng livestream bán hàng. Sở Công Thương tỉnh Lai Châu cũng đề nghị quy định trách nhiệm, trách nhiệm liên đới của những đối tượng này khi tham gia quảng cáo, giới thiệu các sản phẩm được bán trên các nền tảng thương mại điện tử.

Về vấn đề này, dự thảo Luật Thương mại điện tử đã nêu rõ trách nhiệm của người livestream mà không phải người bán hàng, có thể bao gồm MC, nghệ sĩ, KOL. Cụ thể, người livestream có trách nhiệm cung cấp thông tin cho chủ quản nền tảng thương mại điện tử phục vụ việc định danh và xác thực điện tử. Họ cũng không được cung cấp thông tin gian dối hoặc gây nhầm lẫn về công dụng, xuất xứ, chất lượng, giá cả, khuyến mại, chính sách bảo hành và các nội dung khác liên quan đến hàng hóa, dịch vụ.

Người livestream cũng phải thực hiện đúng nội dung quảng cáo đã được cơ quan có thẩm quyền xác nhận đối với hàng hoá, dịch vụ thuộc trường hợp pháp luật quy định phải xác nhận nội dung quảng cáo. Họ cũng cần bảo đảm sử dụng ngôn ngữ, hình ảnh, trang phục, hành vi không trái với đạo đức xã hội và thuần phong mỹ tục trong quá trình bán hàng livestream.

Bộ Công Thương cho biết thực tiễn đã có nhiều vụ việc như các phiên livestream bán hàng nhiều tỷ đồng nhưng nhà nước không thu được thuế hay hoa hậu quốc tế livestream bán kẹo rau củ, thổi phồng chức năng của sản phẩm, ảnh hưởng rất lớn đến quyết định mua hàng và sức khỏe của người tiêu dùng. Do đó, việc quy định trách nhiệm của người nổi tiếng trong livestream bán hàng là cần thiết để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và đảm bảo công bằng trong kinh doanh.

Trong bối cảnh hàng giả, hàng nhái đang tràn lan trên thị trường, việc truy xuất nguồn gốc sản phẩm đã trở thành một công cụ quan trọng để bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng, duy trì uy tín cho doanh nghiệp và tăng cường hiệu lực quản lý của Nhà nước. Một giải pháp quan trọng để giải quyết vấn đề này là sớm xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về nguồn gốc và chất lượng sản phẩm, hàng hóa.

Công nghệ đang đóng vai trò quan trọng trong việc giúp người tiêu dùng truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Hiện nay, nhiều người tiêu dùng đã quen với việc sử dụng điện thoại thông minh để quét mã QR trên sản phẩm để đọc thông tin về sản phẩm, như hạn sử dụng, nơi sản xuất, kiểm định, và thậm chí thông tin về đóng gói và vận chuyển. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức trong việc triển khai rộng rãi hệ thống truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Tại một số cửa hàng tiện lợi và siêu thị, không phải tất cả các sản phẩm đều có mã QR để truy xuất nguồn gốc. Điều này cho thấy cần có sự đầu tư và hỗ trợ từ các doanh nghiệp và cơ quan chức năng để triển khai rộng rãi hệ thống này.

Các doanh nghiệp đã bắt đầu áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc số để cung cấp thông tin về sản phẩm của mình. Mã QR truy xuất nguồn gốc sản phẩm là một dạng mã vạch hai chiều, giúp người dùng kiểm tra thông tin về sản phẩm một cách tiện lợi. Nhiều doanh nghiệp đã thấy được lợi ích của việc áp dụng hệ thống này, không chỉ giúp tăng cường uy tín cho doanh nghiệp mà còn giúp ngăn chặn hàng giả, hàng nhái. Tuy nhiên, để hệ thống truy xuất nguồn gốc sản phẩm thực sự hiệu quả, cần có sự phối hợp và hỗ trợ từ các cơ quan chức năng. Việc tạo mã QR phải được cơ quan chức năng kiểm soát và kiểm tra định kỳ để tránh tình trạng làm giả, làm lại mã QR.

Tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc sơ kết 6 tháng và tổng kết đợt cao điểm chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, Thứ trưởng Bộ Công an Nguyễn Văn Long cho biết, lực lượng công an đã tập trung triệt phá các đường dây sản xuất, buôn bán thực phẩm giả quy mô lớn. Để ngăn chặn hàng giả, hàng nhái, cần có sự đầu tư nâng cấp hạ tầng công nghệ Cổng thông tin truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa quốc gia. Bộ Công an đang phối hợp với Bộ Công Thương và VNPT xây dựng hệ thống dữ liệu về xuất xứ hàng hóa. Khi hệ thống này đi vào hoạt động, sẽ giúp người dân truy xuất nguồn gốc sản phẩm, góp phần ngăn chặn gian lận thương mại, hàng giả, hàng nhập lậu.

Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Mạnh Quyền đã chỉ đạo các đơn vị thành viên Ban Chỉ đạo 389 TP Hà Nội tăng cường chống buôn lậu, hàng giả, hàng nhái. Ông cũng nhấn mạnh rằng TP Hà Nội không có ngoại lệ, không có vùng cấm trong hoạt động chống buôn lậu.

Nhìn chung, việc triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc sản phẩm là một bước tiến quan trọng trong việc bảo vệ người tiêu dùng và tăng cường hiệu lực quản lý của Nhà nước. Tuy nhiên, để hệ thống này thực sự hiệu quả, cần có sự phối hợp và hỗ trợ từ các cơ quan chức năng, doanh nghiệp và người tiêu dùng. Với sự chung tay của tất cả các bên, chúng ta có thể xây dựng một thị trường an toàn và lành mạnh cho người tiêu dùng.