Trong bối cảnh chuyển đổi số và thương mại điện tử đang phát triển mạnh mẽ, nhiều tiểu thương tại các chợ truyền thống đang gặp khó khăn trong việc thích nghi và cạnh tranh. Để hỗ trợ tiểu thương và nhà bán hàng địa phương tiếp cận công nghệ, nâng cao kỹ năng số và chuyển đổi phương thức kinh doanh hiện đại trên nền tảng thương mại điện tử, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) đã phối hợp với ngành công thương Đà Nẵng tổ chức các hoạt động hỗ trợ tích cực.

Ông Nguyễn An Sơn, đại diện Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, cho biết cục đã và đang xây dựng cộng đồng chuyển đổi số tiểu thương chợ truyền thống và các tuyến phố. Thông qua đó, tiểu thương sẽ được cập nhật kiến thức và kỹ năng chuyển đổi số thường xuyên, tiếp cận các giải pháp chuyển đổi số nhanh chóng và được hỗ trợ hỏi – đáp với chuyên gia. Cục đã phát hành Sổ tay hướng dẫn chuyển đổi số tiểu thương chợ truyền thống tại địa chỉ https://sotay.tieuthuongvietnam.vn, cung cấp kiến thức cho tiểu thương tiếp cận và ứng dụng công nghệ vào hoạt động kinh doanh hàng ngày.

Tại Đà Nẵng, ngành công thương thành phố đang tích cực hỗ trợ tiểu thương tập huấn kỹ năng số, kết nối và phát triển thương mại điện tử. Ông Nguyễn Văn Trừ, Phó Giám đốc Sở Công Thương Đà Nẵng, cho hay sở đã phối hợp với các đơn vị, sàn thương mại điện tử và các KOL (người có tầm ảnh hưởng) tổ chức nhiều hoạt động tập huấn, hướng dẫn chuyển đổi số cho tiểu thương tại các chợ Hàn, chợ Cồn, chợ Đống Đa…

Mặc dù nhận thức của tiểu thương về thương mại điện tử và kinh doanh trực tuyến đã thay đổi theo hướng tích cực, việc ứng dụng công nghệ số và tổ chức bán hàng trên các sàn thương mại điện tử vẫn còn nhiều hạn chế. Phần lớn tiểu thương mới dừng lại ở việc kết nối, vận chuyển hàng hóa qua các kênh cá nhân mà chưa hình thành được mô hình kinh doanh bền vững trên nền tảng số.

Ông Trừ kỳ vọng, với sự đồng hành của Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, cùng các đơn vị liên quan, các chương trình đào tạo chuyển đổi số sẽ tiếp tục được mở rộng, thiết thực hơn, giúp tiểu thương và nhà bán hàng tại Đà Nẵng có thêm cơ hội tiếp cận các xu hướng kinh doanh hiện đại, nâng cao hiệu quả bán hàng và từng bước hội nhập vào việc phát triển thương mại điện tử hiện nay.

Trong sáng ngày 2/8, tại Đà Nẵng, chương trình đào tạo chuyển đổi số cho các ban quản lý chợ, tiểu thương và nhà bán hàng địa phương đã diễn ra. Chị Huỳnh Thị Thu Hương, phụ trách thương mại điện tử Công ty TNHH Triết Minh (Trimico), cho hay, trước đây các sản phẩm của công ty chủ yếu bán trực tiếp, nhưng hiện nay công ty đang đẩy mạnh quảng bá và bán hàng qua các nền tảng số.

Buổi tập huấn đã mang đến cho công ty nhiều kiến thức mới và kỹ năng quan trọng trong việc kết nối khách hàng, tối ưu chi phí và quản lý hiệu quả việc bán hàng qua các nền tảng thương mại điện tử. Công ty sẽ ứng dụng những kiến thức này để nâng cao hiệu quả kinh doanh và tiếp cận khách hàng ở mọi miền Tổ quốc.

Ông Võ Văn Khanh, đại diện Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam tại khu vực miền Trung – Tây nguyên, thông tin rằng các hoạt động hỗ trợ tiểu thương kinh doanh trên các nền tảng thương mại điện tử đã được Hiệp hội phối hợp với Sở Công Thương thành phố Đà Nẵng thực hiện từ nhiều năm qua.

Các hoạt động hỗ trợ tiểu thương không chỉ xoay quanh việc livestream bán hàng mà còn được mở rộng thành chuyển đổi số ứng dụng thương mại điện tử cho tiểu thương. Sau khi kích hoạt thành công chương trình hỗ trợ tiểu thương livestream bán hàng tại chợ Cồn, chương trình của Hiệp hội đã được đưa vào hỗ trợ chung của Bộ Công Thương.

Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam tại khu vực miền Trung – Tây nguyên cũng nhận được đề xuất xây dựng đề án, kế hoạch dài hơi ứng dụng cho giai đoạn 2026 -2030 để hỗ trợ tiểu thương. Ông Khanh khẳng định, sau thời gian triển khai, nhiều tiểu thương ở các chợ của Đà Nẵng đã ứng dụng rất tốt chuyển đổi số và thương mại điện tử, đặc biệt là hoạt động livestream.

Trong giai đoạn vừa qua, thị trường lợn hơi đã trải qua một quá trình giảm giá đáng kể. So với đầu năm, giá lợn hơi hiện tại đã giảm khoảng 15%, với mức giá dao động từ 62 đến 71 ngàn đồng/kg tùy theo địa phương. Sự sụt giảm này đã đặt ra nhiều thách thức cho ngành chăn nuôi và kinh doanh thịt lợn.

Mặc dù giá giảm, việc tiêu thụ thịt lợn tại nhiều chợ truyền thống ở Thành phố Hồ Chí Minh vẫn chưa có dấu hiệu tích cực. Tại các chợ, nguồn thịt lợn đã được kiểm dịch đầy đủ, nhưng lượng khách mua thịt lợn vẫn giảm rõ rệt. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của các tiểu thương mà còn tác động đến sinh kế của những người phụ thuộc vào việc buôn bán thịt lợn.

Tình trạng giảm tiêu thụ thịt lợn tại các chợ truyền thống có thể xuất phát từ nhiều yếu tố, bao gồm cả vấn đề tâm lý của người tiêu dùng và sự cạnh tranh từ các nguồn cung cấp thịt khác. Việc giảm sức mua này đã khiến nhiều tiểu thương phải đối mặt với khó khăn trong việc duy trì hoạt động kinh doanh của mình.

Như đã biết, thịt lợn là một trong những mặt hàng thiết yếu trong đời sống hàng ngày của người dân Việt Nam. Việc giảm tiêu thụ không chỉ ảnh hưởng đến kinh tế của các tiểu thương mà còn có thể ảnh hưởng đến nguồn cung cấp thịt cho thị trường. Do đó, việc tìm ra giải pháp để thúc đẩy tiêu thụ thịt lợn và hỗ trợ các tiểu thương đang trở thành vấn đề cấp thiết.

Để hỗ trợ các tiểu thương và thúc đẩy tiêu thụ thịt lợn, cần có sự can thiệp và hỗ trợ từ các cơ quan chức năng. Việc tổ chức các chương trình khuyến mãi, đảm bảo chất lượng và an toàn thực phẩm, cũng như tuyên truyền về lợi ích của việc tiêu thụ thịt lợn đã được kiểm dịch là những bước đi quan trọng. Đồng thời, việc đa dạng hóa kênh bán hàng và áp dụng công nghệ trong việc phân phối cũng có thể giúp tăng cường sức tiêu thụ.

Cơ quan chức năng cần tăng cường giám sát và kiểm tra chất lượng thịt lợn trên thị trường, đảm bảo nguồn thịt cung cấp cho người tiêu dùng là an toàn và chất lượng. Bên cạnh đó, việc Chính phủ hỗ trợ các chính sách ưu đãi cho ngành chăn nuôi và kinh doanh thịt lợn cũng có thể giúp ổn định thị trường và thúc đẩy tiêu thụ.

Trong gần 20 năm qua, nhiều chợ truyền thống tại TPHCM đã bị bỏ hoang hoặc hoạt động cầm chừng. Sở Công Thương TPHCM đã kiến nghị thành phố rà soát và giải thể hoặc chuyển đổi mục đích sử dụng các khu chợ không hiệu quả.

Chợ truyền thống tại TPHCM đang đối mặt với nhiều khó khăn. Tại buổi họp báo kinh tế – xã hội chiều ngày 31/7, Sở Công Thương TPHCM đã thông tin về tình hình hoạt động của chợ truyền thống trên địa bàn. Theo đó, nhiều chợ truyền thống được đầu tư hàng tỷ đồng nhưng không phát huy hiệu quả, dẫn đến tình trạng bỏ hoang hoặc chỉ hoạt động cầm chừng.

Chợ Tân Phú và chợ Phú Hữu (cùng thuộc địa bàn TP. Thủ Đức cũ) là hai ví dụ tiêu biểu. Chợ Tân Phú được xây dựng từ năm 2005 trên diện tích 1.815m² nhưng do vị trí giao thông bất tiện nên không có tiểu thương kinh doanh. Chợ Phú Hữu (xây dựng từ 2004, diện tích hơn 9.600m²) hiện chỉ có khoảng 20/164 sạp còn hoạt động, chủ yếu buôn bán vào buổi tối với số lượng tiểu thương đếm trên đầu ngón tay.

Sở Công Thương đã kiến nghị thành phố rà soát, giải thể hoặc chuyển đổi mục đích sử dụng các khu chợ không hiệu quả. Hiện, 2 chợ nói trên đã được đưa vào danh sách chờ giải tỏa giai đoạn 2025–2030. Sở cũng đang tiếp tục rà soát thực trạng mạng lưới chợ trên toàn địa bàn, nhất là khu vực mới sáp nhập gồm Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu (cũ), để hoàn thiện kế hoạch phát triển chợ giai đoạn 2025–2030.

Có nhiều nguyên nhân khiến chợ truyền thống ngày càng bị thu hẹp vai trò. Trong đó, nổi bật là sự phát triển ồ ạt của siêu thị, trung tâm thương mại, cửa hàng tiện lợi và thương mại điện tử. Người dân TPHCM, đặc biệt là giới trẻ, đang dần thay đổi thói quen mua sắm, hướng đến kênh hiện đại, nhanh chóng, tiện lợi và an toàn hơn.

Bên cạnh đó, hạ tầng nhiều chợ đã xuống cấp nghiêm trọng, công tác quản lý yếu kém, thương nhân già hóa và thiếu lực lượng kế thừa, trong khi các điểm buôn bán tự phát lại cạnh tranh không lành mạnh ngay sát khu vực chợ.

Để chấn chỉnh, TPHCM đang hướng tới chuyển đổi mô hình hoạt động của chợ truyền thống, nâng cao khả năng cạnh tranh thông qua việc áp dụng công nghệ, số hóa và tổ chức lại mạng lưới theo hướng hiện đại hóa.

Một loạt giải pháp đang được triển khai như: tổ chức các chương trình khuyến mãi, truyền thông quảng bá chợ, khuyến khích các hình thức thanh toán không dùng tiền mặt, giao hàng tận nơi, bán hàng trực tuyến và livestream tại chợ. Đồng thời, các tổ chức quản lý chợ sẽ tăng cường kiểm soát chất lượng, truy xuất nguồn gốc thực phẩm, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, phòng cháy chữa cháy và an ninh trật tự.

Những tiểu thương vi phạm nhiều lần sẽ bị xử phạt nặng hoặc đình chỉ kinh doanh. Sở Công Thương cũng yêu cầu các đơn vị đẩy mạnh tuyên truyền đến tiểu thương các quy định về kinh doanh và vệ sinh an toàn thực phẩm, niêm yết giá công khai để xây dựng lại niềm tin người tiêu dùng vào chợ truyền thống.

TPHCM đang phối hợp với Trường Đại học Kinh tế – Luật xây dựng “Đề án Phát triển hệ thống chợ thích ứng với dịch bệnh và chuyển đổi số”. Đề án này đánh giá toàn diện thực trạng hệ thống chợ hiện nay và đề xuất các mô hình hoạt động mới, linh hoạt, số hóa, văn minh, có khả năng thích nghi với tình huống khẩn cấp như dịch bệnh, đồng thời góp phần thu hút khách du lịch, bảo tồn văn hóa chợ truyền thống.

Việc đóng cửa các chợ yếu kém không đồng nghĩa xóa bỏ hoàn toàn kênh phân phối truyền thống. Đây là bước thanh lọc cần thiết để các chợ có cơ hội tái cấu trúc, phát triển theo hướng hiện đại, bền vững, và góp phần vào sự phát triển chung của thành phố.