Trong bối cảnh hiện nay, Việt Nam đang chuẩn bị bước vào một giai đoạn tăng trưởng mới, trong đó đổi mới sáng tạo, khoa học và công nghệ sẽ đóng vai trò nòng cốt trong việc kiến tạo tương lai của đất nước. Theo báo cáo Đổi mới Sáng tạo và Đầu tư công nghệ Việt Nam, được thực hiện bởi Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) phối hợp với nhiều đơn vị, Việt Nam dự kiến sẽ tập trung vào các ngành nghề có tiềm năng phát triển trong giai đoạn mới.

Một trong những ngành được chú ý đặc biệt là năng lượng. Với nhu cầu điện dự kiến tăng từ 290 TWh vào năm 2024 lên 471 TWh vào năm 2030 và 1.116 TWh vào năm 2050, ngành năng lượng tái tạo đang ngày càng khẳng định vị trí của mình. Hiện tại, năng lượng tái tạo chiếm 26,7% và dự kiến sẽ tăng lên hơn 61% vào năm 2050. NIC dự báo rằng năng lượng xanh và năng lượng tái tạo sẽ là thị trường tiềm năng cho các doanh nghiệp khai thác và phát triển.

Bên cạnh đó, các công nghệ xanh như xe điện, tín chỉ carbon, hệ thống lưu trữ năng lượng cũng được kỳ vọng sẽ tăng trưởng mạnh trong tương lai. Việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào các ngành dọc cụ thể cũng được đánh giá cao, với khả năng đóng góp lên đến 130 tỷ USD cho nền kinh tế vào năm 2050. Sự phát triển của AI và các công nghệ mới khác không chỉ giúp tăng cường hiệu suất mà còn mở ra nhiều cơ hội mới cho các doanh nghiệp và tổ chức tại Việt Nam.

Ngoài ra, các ngành như nông nghiệp thông minh, giáo dục, y tế, thương mại xuyên biên giới và cho vay tiêu dùng cũng được nhận định là giàu tiềm năng nhờ vào sự đổi mới công nghệ và dòng vốn đầu tư nước ngoài. Những lĩnh vực này không chỉ góp phần vào sự phát triển kinh tế mà còn nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.

Trong dài hạn, Việt Nam được dự kiến sẽ chuyển đổi tăng trưởng dựa trên ba trụ cột chính: kinh tế số, kinh tế xanh và kinh tế công nghệ cao. Sự chuyển dịch chiến lược này giúp Việt Nam chuyển từ mô hình tăng trưởng thâm dụng lao động và phụ thuộc vào tài nguyên sang mô hình dựa trên đổi mới sáng tạo, nhân lực chất lượng cao và tính bền vững. Điều này không chỉ giúp Việt Nam phát triển bền vững mà còn nâng cao vị thế trên trường quốc tế.

Quá trình chuyển đổi này đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ giữa Chính phủ, doanh nghiệp và các tổ chức quốc tế. Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) và các đơn vị liên quan sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, trong việc tiếp cận các nguồn vốn, công nghệ và thị trường mới.

Tóm lại, Việt Nam đang đứng trước ngưỡng cửa của một giai đoạn tăng trưởng mới, với những cơ hội và thách thức đan xen. Việc tập trung vào đổi mới sáng tạo, khoa học và công nghệ sẽ giúp đất nước phát triển bền vững và đạt được những mục tiêu kinh tế – xã hội trong tương lai. Các doanh nghiệp và tổ chức cần nắm bắt các xu hướng mới và tận dụng các cơ hội để góp phần vào sự phát triển của đất nước.

Công nghệ 5G dự kiến sẽ đóng góp 130 tỷ USD vào nền kinh tế châu Á – Thái Bình Dương vào năm 2030, theo một nghiên cứu gần đây của Trường Chính sách Công Lý Quang Diệu (LKYSPP). Tuy nhiên, mức độ ứng dụng 5G trong khu vực ASEAN hiện còn chênh lệch lớn. Trong khi Singapore đã đạt mức ứng dụng 5G lên tới 48,3%, một số quốc gia thành viên ASEAN khác chỉ mới đạt dưới 1%. Các nhà nghiên cứu cho rằng nếu không có hành động phối hợp kịp thời, những chênh lệch này có thể làm sâu sắc thêm khoảng cách số và làm suy yếu năng lực cạnh tranh khu vực, khiến ASEAN bị tụt lại phía sau trong cuộc đua chuyển đổi số toàn cầu.

Giáo sư Vũ Minh Khương, Trường Chính sách Công Lý Quang Diệu, Đại học Quốc gia Singapore, nhận định rằng sự hội tụ giữa 5G và trí tuệ nhân tạo (AI) chính là hạ tầng cho đổi mới sáng tạo, thúc đẩy các lĩnh vực như sản xuất thông minh, nông nghiệp chính xác, và giao thông tự hành. Dựa trên các cuộc phỏng vấn chuyên sâu và khảo sát với hơn 400 chuyên gia đến từ 8 quốc gia ASEAN, nghiên cứu của LKYSPP chỉ ra rằng các chính phủ cần nhìn nhận 5G như một hạ tầng chiến lược cho AI, chứ không đơn thuần là nâng cấp viễn thông. Đồng thời, cần khẩn trương thu hẹp khoảng cách kỹ năng đang cản trở doanh nghiệp áp dụng công nghệ.

Để đảm bảo tương lai số của ASEAN, báo cáo đề xuất 5 ưu tiên chiến lược: Xây dựng các chiến lược phát triển 5G-AI quốc gia với lộ trình rõ ràng đến năm 2030; thành lập cơ quan điều phối có quyền hạn thực sự tại các quốc gia thành viên ASEAN; triển khai các chính sách bao trùm, tiên tiến nhằm tăng cường khả năng tiếp cận và đổi mới; phát triển hệ sinh thái AI thông qua hợp tác công – tư; triển khai các cơ chế giám sát mạnh mẽ để theo dõi tiến độ và cho phép điều chỉnh lộ trình. Trường Chính sách Công Lý Quang Diệu đã thực hiện nghiên cứu này để cung cấp cái nhìn sâu sắc về tương lai của công nghệ 5G và AI tại ASEAN.

Tại Việt Nam, các nhà mạng viễn thông hiện chưa đầu tư đúng mức cho 5G. Giáo sư Vũ Minh Khương cho rằng Chính phủ cần chủ động điều phối giống như cách Singapore đang làm bằng cách kết nối các bên: nhà cung cấp công nghệ quốc tế, doanh nghiệp trong nước, người dùng và các quỹ tài trợ. Sự kết hợp giữa 5G và AI sẽ mở ra một kỷ nguyên mới cho trải nghiệm kết nối thông minh, góp phần định hình lại các ngành công nghiệp trong tương lai.

Chính vì vậy, khi nói đến năng lực cạnh tranh của AI, không thể bỏ qua vai trò chiến lược của mạng 5G. Để biết thêm thông tin về nghiên cứu này, bạn có thể truy cập vào trang web của Trường Chính sách Công Lý Quang Diệu để tìm hiểu thêm về các chiến lược phát triển 5G-AI tại ASEAN.