Nhiều doanh nghiệp Việt Nam đang tích cực lên kế hoạch để thích ứng với thuế quan của Mỹ, trong đó ưu tiên hàng đầu là tìm kiếm thị trường mới, đặc biệt là trong lĩnh vực xuất khẩu. Theo báo cáo của Ban Nghiên cứu Phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV), có hơn 51,6% doanh nghiệp xuất khẩu đang lên kế hoạch tìm kiếm thị trường mới để ứng phó với rủi ro thuế quan. Điều này cũng được các doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh trong nước ưu tiên, với 34,9% lựa chọn này.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cũng có xu hướng tăng cường nội địa hóa chuỗi sản xuất và tìm kiếm thị trường nguyên liệu đầu vào từ các đối tác khác. Các doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo, dịch vụ, nông-lâm và thủy sản đang ưu tiên tìm kiếm thị trường ngoài Mỹ. Trong khi đó, các công ty xây dựng có xu hướng chờ đợi và hướng nhiều hơn tới giải pháp nội địa hóa chuỗi sản xuất.

Từ tháng 4, một số doanh nghiệp như SK Foods đã lập kế hoạch chuyển dịch thị trường xuất khẩu sang các nước như EU, Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore, UAE. Theo khảo sát, các doanh nghiệp các ngành cho rằng họ chịu tác động khá nghiêm trọng từ chính sách thuế đối ứng của Mỹ. Việt Nam có lợi thế đa dạng thị trường với 17 hiệp định thương mại tự do (FTA) với hơn 60 quốc gia và vùng lãnh thổ, cùng 70 cơ chế hợp tác song phương.

Để tạo thuận lợi cho việc tìm kiếm thị trường mới, các doanh nghiệp kiến nghị Chính phủ đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại, mở rộng đàm phán FTA với các nước tiềm năng khác. Việc phát triển công nghiệp phụ trợ trong nước cũng là điều cần thiết, qua đó giảm sự phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu và linh kiện nhập khẩu.

Họ cũng khuyến nghị các cơ chế hỗ trợ cho hoạt động dịch chuyển chuỗi cung ứng hoặc mở rộng thị trường xuất khẩu ngoài Mỹ, Trung Quốc. Điều này sẽ giúp các doanh nghiệp Việt Nam đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, giảm rủi ro và tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Các doanh nghiệp đang kỳ vọng vào sự hỗ trợ từ Chính phủ để thúc đẩy quá trình tìm kiếm thị trường mới và phát triển thị trường xuất khẩu. Với sự đa dạng hóa thị trường và tận dụng các FTA, Việt Nam có thể giảm thiểu tác động tiêu cực từ thuế quan của Mỹ và tiếp tục duy trì tốc độ tăng trưởng xuất khẩu.

Nhìn chung, việc tìm kiếm thị trường mới và đa dạng hóa thị trường xuất khẩu là một phần quan trọng trong chiến lược phát triển của các doanh nghiệp Việt Nam. Với sự hỗ trợ từ Chính phủ và sự chủ động của các doanh nghiệp, Việt Nam có thể vượt qua thách thức và đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế.

Thị trường xuất khẩu tôm của Việt Nam hiện đangเผชิญ với nhiều thách thức đến từ các chính sách thuế quan của Mỹ. Mặc dù Mỹ đã tạm hoãn áp thuế đến ngày 1/8, cho phép một số doanh nghiệp đẩy mạnh xuất khẩu trong nửa đầu tháng 7, nhưng tâm lý dè dặt vẫn đang bao trùm thị trường.

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), xuất khẩu tôm trong tháng 7 của Việt Nam dự kiến sẽ chững lại so với các tháng 5 và 6. Nguyên nhân chính là do các đơn hàng “tránh thuế” đã được đẩy đi sớm trước khi chính sách thuế quan mới của Mỹ có hiệu lực. Điều này cho thấy sự phụ thuộc lớn của ngành xuất khẩu tôm vào thị trường Mỹ và tác động đáng kể của các chính sách thuế quan.

Về triển vọng xuất khẩu trong nửa cuối năm 2025, nhiều yếu tố sẽ đóng vai trò quan trọng, bao gồm diễn biến chính thức của chính sách thuế quan từ Mỹ, khả năng tái cơ cấu nhanh của doanh nghiệp để chuyển dịch sang các thị trường ít rủi ro hơn, tình hình dịch bệnh và chi phí đầu vào trong nước. Nếu các mức thuế chính thức từ Mỹ không vượt quá kỳ vọng, Việt Nam có thể duy trì được nhịp xuất khẩu sang Mỹ ở mức ổn định thấp. Tuy nhiên, trong trường hợp thuế chống bán phá giá hoặc thuế chống trợ cấp ở mức cao, xuất khẩu sang Mỹ có thể giảm mạnh, kéo theo sự suy giảm trong tổng kim ngạch xuất khẩu toàn ngành trong năm nay.

Trước tình hình này, các doanh nghiệp xuất khẩu tôm của Việt Nam cần chủ động tái cấu trúc chiến lược xuất khẩu. Việc đa dạng hóa thị trường, giảm bớt sự phụ thuộc vào Mỹ và tận dụng các ưu đãi từ các hiệp định thương mại tự do như EVFTA, CPTPP là hướng đi cần thiết để giảm thiểu rủi ro. Bên cạnh đó, việc đẩy mạnh phát triển sản phẩm chế biến sâu có giá trị gia tăng cao, phù hợp với xu hướng thực phẩm tiện lợi và ‘ready-to-eat’ cũng là một giải pháp quan trọng. Một yếu tố then chốt khác là đảm bảo truy xuất nguồn gốc minh bạch, tránh rủi ro bị cáo buộc gian lận thương mại hay chuyển tải bất hợp pháp.

Ngoài ra, việc ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số trong toàn bộ chuỗi giá trị – từ nuôi trồng, chế biến đến quản trị đơn hàng – sẽ giúp nâng cao khả năng thích ứng của các doanh nghiệp. Đảm bảo vùng nuôi đạt chuẩn và kiểm soát chi phí trong chuỗi cung ứng là giải pháp quan trọng để bảo vệ biên lợi nhuận. Cuối cùng, các doanh nghiệp cần chuẩn bị kỹ lưỡng về tài chính và pháp lý để ứng phó linh hoạt với các chính sách thuế thay đổi bất ngờ từ các thị trường lớn như Mỹ.

Như vậy, để ổn định và phát triển thị trường xuất khẩu tôm, các doanh nghiệp cần có những bước đi chiến lược, đa dạng hóa thị trường và sản phẩm, áp dụng công nghệ và nâng cao hiệu quả quản lý. Từ đó, họ có thể giảm thiểu rủi ro và tận dụng các cơ hội mới trong bối cảnh các chính sách thương mại quốc tế đang thay đổi nhanh chóng.

VASEP hy vọng rằng với sự chủ động và linh hoạt, ngành xuất khẩu tôm Việt Nam sẽ vượt qua được những thách thức trước mắt và tiếp tục phát triển bền vững trong thời gian tới.