Thị trường lao động Việt Nam hiện đang đối mặt với nhiều thách thức lớn khi làn sóng cắt giảm nhân sự đã và đang tác động mạnh mẽ đến tâm lý của người lao động trên diện rộng. Theo báo cáo thị trường lao động quý 2 năm 2025 được thực hiện bởi Vieclam24h, tình trạng cắt giảm nhân sự đã ảnh hưởng đến nhiều ngành nghề khác nhau, bao gồm sản xuất, bán lẻ, tài chính và công nghệ. Điều này đã dẫn đến sự gia tăng rõ rệt nỗi lo bị sa thải, gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tinh thần, tâm lý nghề nghiệp cũng như hành vi tìm việc của người lao động.

Đặc biệt, nhóm tuổi từ 18-24 và 35-54 được ghi nhận là bị ảnh hưởng nặng nhất bởi làn sóng cắt giảm nhân sự. Những nhóm lao động này tập trung ở các vị trí lao động phổ thông, vận hành, kỹ thuật và tài chính. Ngược lại, các vị trí như marketing, bán hàng, nhân sự, chăm sóc khách hàng và công nghệ thông tin có xu hướng được duy trì ổn định. Điều này cho thấy sự phân hóa rõ rệt trong ảnh hưởng của cắt giảm nhân sự đối với các nhóm lao động và ngành nghề khác nhau.

Quá trình tái hòa nhập thị trường việc làm của những người lao động bị mất việc đang gặp nhiều khó khăn. Thống kê cho thấy 72,7% người lao động mất việc chủ động trở lại tìm việc đã mất cả tuần, thậm chí cả tháng để tìm được việc làm mới. Đối với những người lao động ở lại sau khi có sự cắt giảm, họ thường phải gánh vác thêm công việc, nhưng bất an về tương lai nghề nghiệp vẫn tồn tại và gây ra áp lực lớn. Gần 50% người lao động cho biết họ thấy rõ áp lực trong công việc, trong khi niềm tin vào tổ chức và động lực làm việc suy giảm đáng kể.

Trong bối cảnh này, nhiều doanh nghiệp Việt Nam vẫn nỗ lực duy trì hoạt động và lực lượng lao động. Trong 12 tháng qua, 26,4% doanh nghiệp đã thực hiện việc tinh gọn bộ máy, và 56,2% doanh nghiệp cho biết sẽ mở rộng quy mô nhân sự trong 6 tháng tới. Các vị trí có nhu cầu tuyển dụng được ghi nhận tập trung vào các lĩnh vực gắn với tăng trưởng và vận hành như kinh doanh và bán hàng, kỹ sư sản xuất và kỹ thuật, lao động phổ thông có tay nghề…

Lao động Việt Nam thể hiện tinh thần tích cực và khả năng thích nghi nổi bật trước tình hình thị trường. Nếu 70% người lao động thể hiện cảm xúc tiêu cực khi bị sa thải, thì 30% còn lại cho rằng đây là cơ hội để thay đổi và phát triển. Tỷ lệ này cao hơn đáng kể so với các nghiên cứu quốc tế, cho thấy sức mạnh tâm lý và khả năng ứng phó linh hoạt của người lao động Việt Nam.

Vieclam24h khuyến nghị rằng doanh nghiệp cần cân nhắc kỹ lưỡng về hệ lụy dài hạn khi thực hiện cắt giảm nhân sự. Việc minh bạch và thẳng thắn trong giao tiếp, lắng nghe và tối ưu hóa chiến lược tuyển dụng phù hợp với kỳ vọng của người lao động là những yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp vượt qua khó khăn và giữ chân lao động chất lượng. Về phía người lao động, duy trì tư duy linh hoạt và sẵn sàng thích nghi, cùng với việc đầu tư phát triển kỹ năng liên tục sẽ giúp họ có thể vượt qua thách thức và thích nghi với thay đổi của thị trường.

Một thách thức khác mà doanh nghiệp Việt Nam đang đối mặt là khó khăn khi tuyển dụng lao động đáp ứng đủ yêu cầu năng lực. Theo số liệu từ Anphabe, có đến 46% trong hàng ngàn doanh nghiệp Việt thừa nhận rằng họ đang gặp khó khăn khi tuyển được người lao động đáp ứng đủ yêu cầu năng lực. Điều này cho thấy khoảng cách ngày càng gia tăng giữa nhu cầu của thị trường lao động và kỹ năng của người lao động, đặt ra thách thức lớn trong việc phát triển và điều chỉnh chiến lược tuyển dụng cũng như đào tạo nguồn nhân lực cho tương lai.