Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang tích cực xây dựng Dự thảo Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới giai đoạn 2026-2030. Đây là một bước tiến quan trọng trong nỗ lực đổi mới và nâng cao chất lượng phát triển nông thôn bền vững tại Việt Nam. Dự thảo này kế thừa những thành tựu tích cực từ giai đoạn 2021-2025 và bổ sung nhiều nội dung mới theo hướng hiện đại hóa, phân cấp linh hoạt và phản ánh thực chất kết quả phát triển nông thôn.

Theo Dự thảo, các xã sẽ được phân chia thành 3 nhóm dựa trên điều kiện thực tiễn để áp dụng các mức chỉ tiêu phù hợp. Điều này cho phép việc triển khai các chương trình phát triển nông thôn được thực hiện một cách linh hoạt và hiệu quả hơn. Đồng thời, Dự thảo đề xuất trao quyền cho UBND cấp tỉnh trong việc quy định tỷ lệ cụ thể cho nhiều tiêu chí như hạ tầng giao thông, điện, nước, nhà ở, thu nhập, đào tạo… nhằm đảm bảo tính linh hoạt và sát thực tế.

Một điểm nhấn quan trọng trong Dự thảo là việc bổ sung các tiêu chí mới như bảo tồn làng nghề, phát triển OCOP (Chương trình mỗi xã một sản phẩm), tiêu chí làng thông minh, tiêu chí hạnh phúc và chuyển đổi số trong quản trị xã. Những tiêu chí này không chỉ tập trung vào phát triển kinh tế mà còn hướng đến nâng cao chất lượng sống và sức khỏe của người dân nông thôn, cũng như phát triển nông thôn bền vững.

Về hạ tầng giao thông nông thôn, Dự thảo đặt ra mục tiêu cụ thể: 100% đường xã được nhựa hóa hoặc bê tông hóa, ít nhất 80% đường thôn, liên thôn được cứng hóa và 70% đường ngõ xóm sạch, thuận tiện. Ngoài ra, tỷ lệ đất nông nghiệp có hệ thống tưới tiêu chủ động cũng được duy trì ở mức ≥80%. Những mục tiêu này hướng đến việc cải thiện cơ sở hạ tầng, tạo điều kiện thuận lợi cho sản xuất và đời sống của người dân.

Dự thảo cũng đề xuất tiêu chí về thu nhập bình quân đầu người với mục tiêu tăng ít nhất 2 lần so với năm 2020 — tương đương mức ≥72 triệu đồng/người với xã nhóm 1, ≥100 triệu đồng với xã nhóm 2 và ≥118 triệu đồng với xã nhóm 3. Điều này thể hiện sự quan tâm đến việc cải thiện thu nhập và chất lượng cuộc sống cho người dân nông thôn.

Bên cạnh đó, Dự thảo nhấn mạnh đến việc nâng cao vai trò của kinh tế tập thể, sản xuất quy mô và tiêu chuẩn hóa nông sản. Yêu cầu mỗi xã có ít nhất 1 hợp tác xã hoặc tổ hợp tác hoạt động hiệu quả, ít nhất một mô hình liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm chủ lực, và có kế hoạch phát triển sản phẩm OCOP. Điều này nhằm tăng cường sự liên kết và hỗ trợ lẫn nhau trong sản xuất và kinh doanh.

Chuyển dịch cơ cấu lao động và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực là nội dung xuyên suốt trong bộ tiêu chí. Dự thảo đặt mục tiêu tỷ lệ lao động có bằng cấp, chứng chỉ đạt từ 30%–40% tùy nhóm xã; tất cả các xã phải triển khai kế hoạch đào tạo cộng đồng, chuyển đổi nghề, đồng thời có tổ khuyến nông cộng đồng hoạt động hiệu quả. Điều này nhằm nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng cho người lao động, giúp họ có thể tiếp cận với những cơ hội mới trong lao động và sản xuất.

Bộ tiêu chí cũng phản ánh rõ những vấn đề xã hội đương đại như bình đẳng giới, phòng chống bạo lực gia đình, bảo vệ trẻ em, với các chỉ tiêu cụ thể hơn, phù hợp với chức năng quản lý của từng bộ, ngành. Điều này thể hiện sự quan tâm đến việc xây dựng một cộng đồng dân cư phát triển bền vững, nơi mà mọi thành viên đều được bảo vệ và có cơ hội phát triển.

Tóm lại, Dự thảo Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới giai đoạn 2026-2030 thể hiện rõ định hướng phát triển nông thôn không chỉ là kinh tế, hạ tầng, mà còn là nơi an cư, hạnh phúc, có dịch vụ tốt, môi trường bền vững và người dân được phục vụ tận tâm. Đây là một tầm nhìn toàn diện và tiến bộ, hướng đến việc xây dựng nông thôn mới với chất lượng cuộc sống ngày càng cao cho người dân.