Việt Nam đã cam kết mạnh mẽ về việc giảm phát thải khí nhà kính và đạt được mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Một trong những bước đi quan trọng để hiện thực hóa cam kết này là việc chuyển đổi sang sử dụng xăng sinh học. Tuy nhiên, quá trình triển khai xăng E10, một loại xăng sinh học được xem là có tiềm năng lớn trong việc giảm thiểu tác động môi trường, đang gặp phải những khó khăn đáng kể. Điều này phần nào gợi nhớ đến sự không thành công của xăng E5, loại xăng sinh học đã được triển khai từ năm 2018.

Các chuyên gia cho rằng, để tránh lặp lại những sai lầm trong quá khứ với xăng E5, việc xây dựng một lộ trình chuyển đổi rõ ràng và cung cấp thông tin đầy đủ cho người tiêu dùng là vô cùng quan trọng. Xăng E5 đã được đưa vào thị trường từ năm 2008 nhưng đã giảm dần sức hấp dẫn. Tại các tỉnh vùng sâu, vùng xa, tỷ lệ sử dụng xăng E5 đạt khoảng 50%, trong khi tại các thành phố lớn, con số này chỉ khoảng 10%. Một trong những lý do chính khiến người tiêu dùng e ngại sử dụng xăng E5 là sự lo lắng về sự tương thích của loại xăng này với động cơ xe của họ.

Theo các chuyên gia, một yếu tố then chốt khiến xăng E5 không còn được ưa chuộng là do nó sử dụng nền RON92, một loại xăng đã lỗi thời. Trong khi đó, hầu hết các phương tiện hiện nay đều được thiết kế để sử dụng xăng có chỉ số octan cao hơn, như RON95. PGS.TS Phạm Hữu Tuyến, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu các Nguồn động lực và Phương tiện tự hành, Đại học Bách Khoa Hà Nội, cho biết rằng xăng E5-RON92 có thể sử dụng được với hầu hết các phương tiện, nhưng xăng sinh học E10-RON95 cũng có thể sử dụng phù hợp với hầu hết các loại phương tiện, ngoại trừ một số xe có tuổi đời trên 25 năm.

Để việc triển khai xăng E10 thành công, người tiêu dùng cần được cung cấp thông tin chính xác và dễ hiểu về đặc tính kỹ thuật và mức độ tương thích với các loại phương tiện phổ biến hiện nay. Điều này sẽ giúp họ hiểu rõ về lợi ích và hạn chế của xăng E10, từ đó đưa ra quyết định sáng suốt trong việc lựa chọn loại nhiên liệu cho phương tiện của mình.

Chuyên gia kinh tế, TS Nguyễn Minh Phong, nhấn mạnh rằng việc chấp nhận sử dụng xăng E10 hay không phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm nguồn cung, giá cả và mức độ thông tin. Vì thế, để khuyến khích người dân sử dụng xăng E10, các cơ quan chức năng cần cung cấp thông tin cần thiết và công bố rộng rãi để người dân hiểu rõ về tác động của xăng E10 đối với môi trường và động cơ phương tiện.

Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam cũng cho rằng việc triển khai sử dụng nhiên liệu sinh học đồng bộ cả nước cần có lộ trình chuẩn bị tối thiểu 6 tháng. Nhà điều hành cũng cần sớm sửa một số bất cập liên quan đến thị trường, chất lượng sản phẩm, quản lý kinh doanh xăng dầu và quy chuẩn với xăng E10, đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền để tránh hiểu sai về công dụng của xăng E10. Điều này sẽ giúp cho việc triển khai xăng E10 được hiệu quả và thành công, góp phần vào mục tiêu bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Thị trường carbon đang nổi lên như một cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc giảm phát thải khí nhà kính và đạt được lợi ích đa bên. Tuy nhiên, con đường đến với thị trường carbon vẫn còn nhiều thách thức và cần sự chuẩn bị kỹ lưỡng.

Tại xã Cao Quảng, tỉnh Quảng Bình, các hộ dân đang tích cực bảo vệ và phục hồi rừng, gắn liền với hệ sinh thái bền vững. Tương tự, tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long, hàng vạn nông hộ đang triển khai thí điểm các mô hình trồng lúa phát thải thấp. Những thực hành không quá phức tạp như xử lý rơm rạ sau thu hoạch để tái sử dụng hoặc làm phân bón, luân canh lúa – tôm, lúa – hoa màu hay bón lót phân lân trước khi gieo hạt giúp ruộng lúa đạt chất lượng cao, ít sâu bệnh, lại hạn chế tác động tiêu cực tới môi trường.

Cộng đồng chủ rừng Cao Quảng, những nông hộ canh tác lúa bền vững tại miền Tây cùng nhiều cá nhân, tổ chức đang triển khai những giải pháp giảm phát thải đều đang trông chờ thị trường carbon được khởi động để nhận về những giá trị tương xứng với công sức, nỗ lực.

Chính phủ đã có kế hoạch vận hành thị trường carbon thí điểm từ năm nay và tiến đến vận hành chính thức vào năm 2029. Thị trường carbon là cơ chế cho phép trao đổi, thương mại hóa chứng nhận giảm phát thải (CERs). Một tín chỉ carbon tương đương với quyền phát thải một tấn khí CO2. Việc giảm phát thải khí nhà kính có thể mang lại lợi ích tài chính cho các tổ chức, cá nhân thực hiện.

Tuy nhiên, để thị trường carbon phát triển, cần hoàn thiện khung khổ pháp lý và kỹ thuật. Hiện nay, đã có 80 quốc gia trên thế giới sử dụng cơ chế định giá carbon, chủ yếu dưới hình thức đánh thuế carbon và thị trường carbon.

Các chuyên gia đánh giá, Việt Nam có thể bán được 57 triệu tín chỉ carbon mỗi năm, thu về khoảng 300 triệu USD. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, cần sự chuẩn bị và triển khai đồng bộ các điều kiện cần thiết.

PGS.TS Nguyễn Đình Thọ, Phó viện trưởng Viện Chiến lược, chính sách nông nghiệp và môi trường, cho biết, Quyết định 232 đã định hướng chiến lược tổng thể, mục tiêu cụ thể và các nhóm nhiệm vụ then chốt để vận hành thị trường carbon. Tuy nhiên, khung khổ pháp lý này vẫn chưa hoàn thiện và còn thiếu nhiều yếu tố để thiết lập một thị trường carbon đúng nghĩa.

TS. Lê Xuân Nghĩa, Viện trưởng Viện Tư vấn phát triển, cũng bày tỏ sự mong đợi về việc thị trường carbon được triển khai. Ông cho rằng, thị trường carbon sẽ tạo ra cơ hội kinh tế mới cho các tổ chức và cá nhân tham gia vào việc giảm phát thải khí nhà kính.

Ông Phạm Hồng Lượng, Phó cục trưởng Cục Lâm nghiệp và kiểm lâm, thừa nhận, việc tính toán tín chỉ carbon không phải là điều đơn giản và “không thể tự nghĩ ra cách tính mà trên thế giới không ai công nhận”.

Lãnh đạo Cục Lâm nghiệp và kiểm lâm kỳ vọng giai đoạn từ nay đến 2029 có thể kịp chuẩn bị các điều kiện cần thiết về thể chế, chính sách và mong muốn có sự đầu tư, hoàn thiện đồng bộ để hoàn thiện các yếu tố về công nghệ, năng lực triển khai và các điều kiện hỗ trợ thị trường tín chỉ carbon.

Việt Nam đang tích cực xây dựng thị trường carbon như một bước tiến quan trọng trong việc thực hiện các mục tiêu giảm phát thải và bảo vệ môi trường, đồng thời tạo ra cơ hội kinh tế mới cho các tổ chức và cá nhân tham gia vào việc giảm phát thải khí nhà kính.

Trong bối cảnh hiện nay, thị trường carbon đang trở thành một phần quan trọng của kinh tế toàn cầu và Việt Nam không thể đứng ngoài xu thế này.