Trong thời đại công nghệ số hiện nay, nhiều ngành học đang có cơ hội phát triển mạnh mẽ và được dự đoán sẽ bùng nổ trong 10-20 năm tới. Công nghệ không chỉ là lĩnh vực của các chuyên gia máy tính, mà còn mở ra cơ hội nghề nghiệp rộng lớn cho nhiều ngành học khác.

Khi nhắc đến công nghệ, mọi người thường nghĩ đến các ngành học như Khoa học máy tính, Khoa học dữ liệu, Công nghệ robot hay Kỹ thuật phần mềm. Tuy nhiên, cũng có những ngành học khác tưởng chừng không liên quan trực tiếp đến công nghệ nhưng lại đang âm thầm hưởng lợi và mở ra cơ hội nghề nghiệp rộng lớn.

Dưới đây là 5 ngành học đang ‘hưởng ké’ nhưng lại mở ra cơ hội nghề nghiệp rộng lớn, thậm chí còn dễ tiếp cận hơn với nhiều học sinh phổ thông không thiên về kỹ thuật nặng.

1. Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng: Ngành này đã trải qua một sự thay đổi lớn khi AI và dữ liệu lớn được áp dụng vào mọi khâu từ dự báo nhu cầu, theo dõi hàng hóa, quản lý tồn kho cho tới tối ưu tuyến đường. Các chuyên viên logistics hiểu công nghệ vừa giỏi quản lý vận hành, vừa có tư duy số hóa đang có cơ hội phát triển lớn.

2. Marketing số: Ngành Marketing số (Digital Marketing) trở thành điểm giao thoa thú vị giữa tư duy sáng tạo và kỹ năng phân tích dữ liệu. Người làm marketing buộc phải hiểu dữ liệu và biết cách phân tích tệp khách hàng, tối ưu chiến dịch bằng công nghệ. Sự phát triển của Digital Marketing đã mở ra cơ hội nghề nghiệp cho nhiều người, đặc biệt là những người có khả năng phân tích dữ liệu và sáng tạo nội dung.

3. Ngôn ngữ học tính toán: Ngành Ngôn ngữ học tính toán vốn nằm giao thoa giữa Ngôn ngữ học và Khoa học máy tính bỗng trở thành mảnh đất màu mỡ nhờ sự phát triển mạnh mẽ của AI. Sinh viên ngành này học về cấu trúc ngôn ngữ, dịch máy, phân tích cảm xúc, gán nhãn văn bản, xây dựng chatbot… Các ứng dụng của ngôn ngữ học tính toán đang ngày càng được mở rộng, từ dịch vụ khách hàng tự động đến phân tích cảm xúc của người dùng.

4. Thiết kế trải nghiệm người dùng (UX/UI): Ngành UX/UI hiện nay không chỉ còn là ‘mỹ thuật số’, mà đã phát triển thành lĩnh vực nghiên cứu hành vi, phân tích thói quen và thử nghiệm trên nền tảng dữ liệu lớn. Các chuyên gia UX/UI phải có khả năng phân tích dữ liệu, hiểu hành vi người dùng và tạo ra các giao diện người dùng thân thiện và hiệu quả.

5. Tâm lý học: Ngành Tâm lý học hiện đại đang ngày càng gắn chặt với công nghệ. Các chuyên gia tâm lý hiểu cách con người suy nghĩ và phản ứng đang có cơ hội phát triển lớn trong lĩnh vực công nghệ, giáo dục, trị liệu… Sự kết hợp giữa tâm lý học và công nghệ đã mở ra cơ hội nghề nghiệp cho nhiều người, đặc biệt là những người có khả năng phân tích hành vi và tư duy của con người.

Những ngành học này có thể không quá ‘kỹ thuật’, nhưng nếu được đào tạo bài bản và cập nhật công nghệ thường xuyên, bạn sẽ trở thành nhân sự mà cả thị trường đang khao khát vì vừa hiểu con người, vừa biết cách dùng công nghệ để phục vụ con người.

Trong ngành giải trí toàn cầu, robot đang ngày càng đóng vai trò quan trọng và không còn là nhân vật phụ mà đang trở thành trung tâm của cuộc cách mạng sáng tạo và tương tác. Từ các công viên giải trí đến sân khấu Broadway, robot đang bước vào vai trò nghệ sĩ biểu diễn, nhân vật văn hóa và đồng hành cùng con người trong hành trình sáng tạo.

Robot hình người ‘Jake the Rizzbot’ của Unitree Robotics là một minh chứng rõ ràng cho sự thay đổi này. Với khả năng tương tác bằng ngôn ngữ đời thường và dáng đi biểu cảm, Jake đã trở thành hiện tượng trên mạng xã hội Mỹ. Nhiều sự kiện âm nhạc lớn như Tomorrowland đã sử dụng robot DJ và drone trình diễn ánh sáng để tạo hiệu ứng vượt khỏi giới hạn con người. Các ban nhạc rock như Compressorhead, gồm toàn bộ thành viên là robot, trình diễn với kỹ thuật hoàn hảo và khả năng sáng tác nhạc bằng AI.

Theo ThinkRobotics, hơn 60% công viên giải trí lớn tại Mỹ đã triển khai robot làm hướng dẫn viên, nhân vật tương tác và kỹ thuật viên kỹ xảo. Điều này giúp giảm chi phí và nâng cao chất lượng trải nghiệm. Tiến sĩ Casey Bennett, chuyên gia văn hóa robot tại Đại học Indiana, nhận định robot đang dần trở thành thực thể văn hóa, có khả năng biểu đạt và tạo ra nghệ thuật.

Tuy nhiên, việc robot tham gia vào ngành giải trí cũng đặt ra nhiều thách thức. Một trong những lo ngại lớn nhất là sự mất mát tính nhân văn trong nghệ thuật. Khi robot có thể biểu diễn, sáng tác và tương tác, câu hỏi đặt ra là liệu cảm xúc thật sự có thể được truyền tải qua một cỗ máy? Nguy cơ thay thế con người cũng là vấn đề nhức nhối. Các nghệ sĩ, kỹ thuật viên, biên kịch và diễn viên có thể đối mặt với nguy cơ mất việc khi robot đảm nhận các vai trò vốn thuộc về con người.

Abhishek Shivanna, chuyên gia công nghệ tại Nubank, chia sẻ rằng nghệ thuật được tạo ra để khơi gợi cảm xúc sâu sắc và phản ánh trải nghiệm độc đáo của con người. Khi nội dung do AI tạo ra trở nên phổ biến, khán giả có thể cảm thấy thiếu chiều sâu và cảm xúc chân thực. Việc sử dụng hình ảnh, giọng nói của nghệ sĩ để huấn luyện AI mà không có sự đồng ý đang gây tranh cãi. Robot được huấn luyện từ dữ liệu có sẵn có thể vô tình tái tạo định kiến, làm lu mờ sự đa dạng văn hóa và sáng tạo bản địa.

Giáo sư Nicola Sfondrini, chuyên gia tại PwC, nhận định nếu không kiểm soát, ngành giải trí có thể trở nên đơn điệu, thiếu chiều sâu và mất đi bản sắc. Cuối cùng, sự phụ thuộc vào công nghệ khiến ngành giải trí dễ tổn thương trước các sự cố kỹ thuật, tấn công mạng và lỗi hệ thống. Để ngành giải trí phát triển bền vững, con người vẫn cần giữ vai trò trung tâm – như người dẫn dắt cảm xúc, sáng tạo và giá trị văn hóa.

Triển lãm Thế giới (Expo) đang trở thành một sự kiện toàn cầu quan trọng, nơi các quốc gia tụ hội để giải quyết những vấn đề cấp bách của thời đại. Năm nay, Expo Osaka 2025 sẽ là điểm đến của 158 quốc gia và vùng lãnh thổ, với chủ đề chính ‘Thiết kế xã hội tương lai cho cuộc sống’, kéo dài 6 tháng từ ngày 13-4 đến 13-10-2025. Trong khuôn khổ sự kiện này, phóng viên Tuổi Trẻ đã có cơ hội chứng kiến những công trình và công nghệ tương lai của thế giới.

Nhà robot học nổi tiếng Nhật Bản, Hiroshi Ishiguro, đã phác thảo một xã hội tương lai trong triển lãm ‘The Future of Life’ (Tương lai sự sống). Đây là một cuộc khám phá triết học về cách android (robot được thiết kế giống con người) và trí tuệ nhân tạo (AI) có thể định hình tương lai, đặc biệt trong các xã hội già hóa như Nhật Bản. Trong gian hàng ‘The Future of Life’, ông Ishiguro đã thiết kế một xã hội tương lai nơi con người cùng tồn tại với robot và AI.

Gian hàng này được chia thành ba khu vực chính, mô tả xu hướng lịch sử của Nhật Bản, một xã hội tương lai gần nơi sự đồng cư giữa con người và máy móc trở nên phổ biến, và một tương lai xa xôi hơn, nơi nhân loại đã tiến hóa vượt ra ngoài hình thức sinh học. Ông Ishiguro chia sẻ rằng công nghệ sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết vấn đề thiếu hụt lao động và xã hội già hóa ở Nhật Bản. Ông tin rằng robot và AI sẽ giúp con người tăng khả năng và tồn tại trong thế giới này.

Ông Ishiguro cũng nhấn mạnh rằng công nghệ không xấu, nhưng con người cần học cách sử dụng chúng. Ông tin rằng robot không chỉ là máy móc mà là gương phản chiếu nhân loại, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về bản thân và mở rộng khả năng của mình. Triển lãm ‘The Future of Life’ không chỉ là một sự kiện công nghệ, mà còn là một cuộc thảo luận về những câu hỏi triết học sâu sắc về bản sắc và sự hiện diện của con người.

Ông Ishiguro hy vọng rằng triển lãm này sẽ khuyến khích mọi người suy nghĩ về tương lai và sứ mệnh quan trọng nhất của chúng ta là bảo vệ và phát triển xã hội loài người. Với những công trình và công nghệ tương lai đang được trưng bày tại Expo Osaka 2025, người tham dự sẽ có cơ hội khám phá và tìm hiểu về những giải pháp sáng tạo cho những thách thức của thế giới.

Thông qua các triển lãm và sự kiện như ‘The Future of Life’, chúng ta có thể nhận thấy rằng tương lai của nhân loại sẽ phụ thuộc vào cách chúng ta sử dụng công nghệ và sáng tạo để xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn. Expo Osaka 2025 là một cơ hội để các quốc gia và vùng lãnh thổ tụ họp, chia sẻ ý tưởng và kinh nghiệm, nhằm tạo ra một tương lai bền vững và thịnh vượng cho tất cả.