Thị trường xe máy Việt Nam đang trải qua một quá trình chuyển đổi đáng kể khi Chính phủ đẩy mạnh các chính sách nhằm giảm thiểu việc sử dụng xe máy chạy xăng truyền thống và chuyển đổi sang xe máy điện. Tuy nhiên, các doanh nghiệp sản xuất xe máy có vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam, cụ thể là các thành viên của Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) như Honda, Yamaha, Suzuki, SYM và Piaggio, vẫn chưa có nhiều động thái quyết liệt trong việc chuyển đổi sang sản xuất xe máy điện.

Trong gần 30 năm qua, các doanh nghiệp xe máy có vốn đầu tư nước ngoài này đã chiếm hơn 90% thị phần xe máy tại Việt Nam. Tuy nhiên, đáng chú ý là họ vẫn duy trì sản xuất xe máy xăng truyền thống, trong khi người tiêu dùng Việt Nam phải đối mặt với tình trạng “bán xe hai giá”, chủ yếu do các đại lý của Honda Việt Nam thực hiện. Nhiều mẫu xe của Honda Việt Nam đã bị các đại lý nâng giá bán chênh cao hơn so với giá đề xuất, gây ra gánh nặng tài chính không nhỏ cho người tiêu dùng.

Tình trạng này đã trở thành một vấn đề xã hội đáng quan tâm, khi nhiều người tiêu dùng cảm thấy bức xúc và bất công vì phải mua xe với giá “cắt cổ”. Ngoài ra, Nhà nước cũng bị thất thu một khoản thuế, phí đáng kể do các đại lý để ngoài sổ sách số tiền bán chênh giá. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến người tiêu dùng mà còn tác động tiêu cực đến ngân sách nhà nước.

Trước những áp lực và thách thức về việc chuyển đổi sang xe máy điện, VAMM và các doanh nghiệp thành viên đã lên tiếng bày tỏ sự quan tâm và đồng cảm với người tiêu dùng Việt Nam. Tuy nhiên, một câu hỏi được đặt ra là tại sao họ không sớm hành động để giải quyết vấn đề bán xe “hai giá” và hỗ trợ người tiêu dùng trong thời gian qua? Việc chậm chạp trong việc giải quyết vấn đề này đã gây ra nhiều thiệt hại và bất lợi cho cả người tiêu dùng và Nhà nước.

Việc chuyển đổi sang xe máy điện là một xu hướng tất yếu và cần thiết để bảo vệ môi trường và giảm thiểu ô nhiễm không khí. Các doanh nghiệp sản xuất xe máy có vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam cần phải nhanh chóng thích nghi với xu hướng này và tìm cách hỗ trợ người tiêu dùng trong việc chuyển đổi sang xe máy điện. Điều này không chỉ giúp họ duy trì thị phần mà còn đóng góp vào sự phát triển bền vững của ngành công nghiệp xe máy tại Việt Nam.

Để thực hiện chuyển đổi này, các doanh nghiệp cần đầu tư vào nghiên cứu và phát triển các mẫu xe máy điện mới, đa dạng về mẫu mã và hợp lý về giá cả. Họ cũng cần có các chính sách hỗ trợ người tiêu dùng, như giảm giá, khuyến mãi và cải thiện hệ thống bán hàng. Qua đó, người tiêu dùng Việt Nam sẽ có thêm nhiều lựa chọn xe máy điện chất lượng cao, giá cả phải chăng và thân thiện với môi trường.

Nhìn chung, việc chuyển đổi sang xe máy điện không chỉ là một thách thức mà còn là cơ hội cho các doanh nghiệp xe máy tại Việt Nam. Bằng cách nhanh chóng thích nghi với xu hướng này, họ không chỉ góp phần bảo vệ môi trường mà còn có thể duy trì và mở rộng thị phần trong một thị trường đang thay đổi.

Một hành động tích cực và quyết liệt từ các doanh nghiệp thành viên VAMM và các doanh nghiệp khác trong ngành công nghiệp xe máy tại Việt Nam là rất cần thiết. Họ cần thể hiện cam kết rõ ràng với việc chuyển đổi sang sản xuất xe máy điện và hỗ trợ người tiêu dùng trong quá trình này. Chính phủ cũng cần có các chính sách hỗ trợ và khuyến khích để thúc đẩy quá trình chuyển đổi này.

Thị trường xe máy trong quý II/2025 đã chứng kiến sự tiêu thụ đạt 611.236 chiếc, theo báo cáo mới nhất từ Hiệp hội Các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM). So với quý I, con số này giảm 9,18%, nhưng nếu so sánh với cùng kỳ năm ngoái, thị trường đã ghi nhận sự tăng trưởng nhẹ 1,34%. Điều này cho thấy thị trường xe máy vẫn đang có những tín hiệu tích cực.

Đáng chú ý, mức tiêu thụ trung bình hàng ngày của người tiêu dùng trong cả nước đã đạt hơn 6.700 xe máy. Sự đa dạng của thị trường xe máy Việt Nam hiện nay có sự đóng góp lớn từ các thành viên của VAMM, bao gồm Honda Việt Nam, Yamaha Motor Việt Nam, Piaggio Việt Nam, Việt Nam Suzuki và SYM Việt Nam. Các hãng xe này cung cấp gần 100 mẫu xe máy thuộc nhiều phân khúc khác nhau, từ xe số, xe tay ga đến mô tô phân khối lớn, nhằm đáp ứng thị hiếu đa dạng và phong phú của người tiêu dùng.

Trong bối cảnh thị trường đang có sự cạnh tranh gay gắt, các hãng xe liên tục cho ra mắt các phiên bản mới và triển khai các chương trình khuyến mãi, hậu mãi hấp dẫn để thu hút khách hàng. Nhiều đại lý tại Vĩnh Long đã tận dụng thời điểm sức mua có dấu hiệu hồi phục vào mùa tựu trường để đẩy mạnh các chương trình ưu đãi, giảm giá. Mục đích là kích thích doanh số và chuẩn bị cho sự tăng trưởng trong quý tiếp theo.

Thị trường xe máy tại Việt Nam hiện đang trải qua một giai đoạn giảm giá mạnh mẽ trên nhiều mẫu xe xăng từ các thương hiệu lớn như Honda và Yamaha. Sự việc này được xem là bước đi chiến lược để thu hồi vốn trước khi thị trường chuyển dịch sang xe điện, đặc biệt với lộ trình cấm xe xăng từ ngày 1/7/2026 tại Hà Nội.

Khảo sát trên thị trường cho thấy nhiều mẫu xe tay ga phổ thông như Honda Vision, Honda Lead, và Yamaha Janus đang được bán với giá thấp hơn giá niêm yết của hãng từ vài trăm nghìn đến hơn một triệu đồng. Honda Vision, mẫu xe tay ga bán chạy nhất tại Việt Nam, hiện có giá bán thực tế thấp hơn giá niêm yết. Tương tự, Honda Lead và Yamaha Janus cũng đang giảm giá mạnh.

Không chỉ xe tay ga, nhiều mẫu xe số quen thuộc cũng giảm giá mạnh, như Honda Wave Alpha và Honda Future 125. Các đại lý cho biết họ đang chấp nhận giảm lãi hoặc bán hòa vốn để đẩy hàng xe xăng trong thời điểm nhạy cảm này. Theo chia sẻ từ một số đại lý, lượng khách hàng tìm mua xe tăng trở lại trong những ngày gần đây chủ yếu là người có phạm vi hoạt động ngoài vành đai 1, muốn tranh thủ thời điểm giá tốt.

Có một xu hướng đang được quan sát là người tiêu dùng mua xe xăng để “dùng tạm” rồi chuyển vùng. Người tiêu dùng đang tận dụng thời điểm này để mua xe xăng giá rẻ, đặc biệt là với dòng xe từng “đội giá” so với giá niêm yết của nhà sản xuất. Sau đó, họ có thể sử dụng trong thời gian ngắn rồi chuyển về quê – nơi chưa bị ảnh hưởng bởi quy định cấm.

Các chuyên gia trong ngành nhận định rằng, mặc dù Hà Nội chuẩn bị thực hiện cấm xe xăng từ năm 2026, nhưng chính sách này chưa áp dụng đại trà trên toàn quốc. Hơn 80% số xã, thị trấn ở Việt Nam vẫn sử dụng xe máy xăng là phương tiện chủ lực. Điều này khiến dòng xe máy truyền thống vẫn còn “đất sống” tại nhiều địa phương trong ít nhất 5-7 năm tới.

Người tiêu dùng đang cần phương tiện đi lại ngắn hạn trong 1-2 năm, hoặc có ý định sử dụng tại các địa phương chưa áp dụng chuyển đổi sang xe điện, thì mua xe máy xăng thời điểm này là hợp lý. Ngược lại, với những người đã có hạ tầng sạc, nơi gửi xe phù hợp, việc chuyển sang xe điện sẽ phù hợp với xu hướng dài hạn hơn.