Ứng dụng Trí tuệ Nhân tạo trong Bảo tồn Mộc bản Triều Nguyễn: Một Bước tiến Quan trọng trong Di sản Văn hóa

Trong thời gian gần đây, Trung tâm Lưu trữ Quốc gia IV đã đạt được những kết quả đáng kể trong việc ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) vào công tác bảo tồn mộc bản triều Nguyễn, một di sản tư liệu thế giới được UNESCO công nhận. Việc này không chỉ góp phần bảo tồn và phát huy giá trị của mộc bản triều Nguyễn mà còn giúp công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ, dễ dàng tiếp cận và tìm hiểu di sản quý giá của dân tộc.

Mộc bản triều Nguyễn là một trong những bộ tài liệu lịch sử quan trọng nhất của Việt Nam, với 33.976 tấm mộc bản được lưu trữ tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia IV. Tuy nhiên, sau thời gian dài, nhiều mộc bản đã bị xuống cấp và hư hại do tác động của môi trường và điều kiện khách quan. Để giải quyết vấn đề này, Trung tâm đã chủ động phối hợp với các chuyên gia và kỹ sư công nghệ để triển khai ứng dụng AI vào công tác số hóa và lưu trữ mộc bản.

Theo nhà nghiên cứu Minh Đạo, việc đưa AI vào công tác bảo tồn mộc bản triều Nguyễn không chỉ là xu thế tất yếu mà còn phản ánh tư duy đổi mới trong việc lưu giữ và phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc. AI có thể hỗ trợ số hóa các hiện vật, tài liệu cổ bằng công nghệ quét 3D, phục dựng các công trình kiến trúc bị hư hại, tái tạo những giá trị văn hóa đang có nguy cơ mai một. Công nghệ này đã được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực, giúp bảo tồn và phát huy giá trị của các di sản văn hóa.

Không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc lưu trữ và bảo tồn, AI còn hỗ trợ việc lan tỏa di sản văn hóa đến công chúng thông qua các ứng dụng thực tế ảo, thực tế tăng cường và chatbot hướng dẫn du lịch. Điều này giúp khách tham quan có những trải nghiệm tương tác sống động với di sản. Thực tế ảo và thực tế tăng cường đang trở thành những công cụ quan trọng trong việc giới thiệu di sản văn hóa.

Tuy nhiên, việc ứng dụng AI trong bảo tồn di sản văn hóa cũng đối mặt với không ít thách thức, trong đó vấn đề dữ liệu là một trở ngại lớn. Nhiều tư liệu di sản chưa được số hóa đầy đủ hoặc bị thiếu hụt thông tin, gây khó khăn cho AI trong việc phân tích và tái tạo. Bên cạnh đó, sự chính xác trong việc diễn giải và truyền tải nội dung văn hóa cũng là một thách thức.

Để phát huy tối đa tiềm năng của AI trong bảo tồn di sản văn hóa, nhà nghiên cứu Minh Đạo nhấn mạnh rằng cần có chiến lược đầu tư bài bản vào việc xây dựng kho dữ liệu số về di sản văn hóa, với yêu cầu cao về tính chính xác, đầy đủ và hệ thống. Sự phối hợp chặt chẽ giữa các chuyên gia văn hóa, nhà nghiên cứu lịch sử và đội ngũ kỹ sư công nghệ là yếu tố then chốt để phát triển các mô hình AI có khả năng tiếp cận đúng bản chất, truyền tải trung thực tinh thần và giá trị của di sản.

TS Phạm Quốc Quân, Ủy viên Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia, cũng nhận định rằng ứng dụng công nghệ trong bảo tồn và lan tỏa giá trị di sản là một xu thế tất yếu. Tuy nhiên, để ứng dụng công nghệ vào trưng bày một cách hiệu quả, điều quan trọng nhất vẫn là công tác nghiên cứu. Những di vật, cổ vật – vốn là thành phần của di sản văn hóa vật thể – cần được tìm hiểu kỹ lưỡng để kể lại câu chuyện của chúng một cách chính xác và sâu sắc. Di sản văn hóa là một phần quan trọng của lịch sử và văn hóa dân tộc, cần được bảo tồn và phát huy giá trị.

Trong thời đại công nghệ số hiện nay, việc ứng dụng công nghệ vào bảo tồn và phát huy di sản văn hóa đã trở thành một hướng đi quan trọng và mang tính cấp thiết đối với Dự thảo Văn kiện Đại hội Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVIII. Sự kết hợp giữa công nghệ và di sản văn hóa không chỉ giúp bảo vệ những giá trị truyền thống của thành phố ngàn năm văn hiến mà còn giúp lan tỏa những giá trị đó đến với công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ.

Di sản văn hóa của Hà Nội vốn dĩ rất phong phú và đa dạng, từ những công trình kiến trúc cổ kính cho đến những hiện vật lịch sử quý giá. Những di sản này không chỉ là biểu tượng của một thời kỳ lịch sử đã qua mà còn là nguồn cảm hứng và tự hào của người dân Thủ đô. Tuy nhiên, để những di sản này không chỉ tồn tại trong quá khứ mà còn sống mãi với hiện tại và tương lai, việc ứng dụng công nghệ vào công tác bảo tồn và phát huy di sản là hết sức cần thiết.

Công nghệ số đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và phục dựng các giá trị di sản văn hóa. Một trong những ý tưởng đáng chú ý là xây dựng một bảo tàng số về lịch sử Thăng Long – Hà Nội. Tại đây, mọi tư liệu và hiện vật lịch sử sẽ được số hóa và trình bày một cách sinh động, thông qua các công cụ kỹ thuật số hiện đại. Điều này không chỉ giúp bảo tồn và giới thiệu di sản văn hóa một cách rộng rãi mà còn thu hút được nhiều người, đặc biệt là các em học sinh và sinh viên, những người có thể tương tác và khám phá di sản văn hóa một cách thú vị và trực quan.

Bên cạnh việc số hóa di sản, công nghệ thực tế ảo (VR) cũng mở ra một phương thức mới để trải nghiệm di tích. Thông qua VR, du khách và người dân có thể ‘du hành thời gian’ về quá khứ và chứng kiến không gian di tích được phục dựng sống động như thật. Đồng thời, họ có thể nghe những câu chuyện lịch sử chân thực, qua đó hiểu rõ hơn về giá trị và ý nghĩa của di sản văn hóa.

Ngoài ra, việc phát triển các ứng dụng di động dẫn đường và thuyết minh di sản đa ngôn ngữ cũng là một giải pháp thiết thực và thông minh. Với một chiếc điện thoại thông minh, bất cứ ai cũng có thể dễ dàng khám phá các di tích và hiểu rõ câu chuyện đằng sau mỗi hiện vật và địa danh. Điều này không chỉ tiện lợi cho du khách nước ngoài mà còn giúp người dân địa phương tiếp cận di sản văn hóa của mình một cách dễ dàng hơn.

Người dân Thủ đô tin rằng, khi công nghệ được ứng dụng một cách thông minh và có chiến lược, di sản văn hóa của Hà Nội sẽ không chỉ được bảo vệ tốt hơn mà còn được ‘làm sống lại’ trong tâm hồn của thế hệ hôm nay và mai sau. Đây là cách biến những giá trị nghìn năm tuổi thành động lực phát triển mới và khẳng định vị thế của Hà Nội là một Thủ đô hiện đại nhưng vẫn đậm đà bản sắc văn hóa. Với sự kết hợp giữa công nghệ và di sản văn hóa, Hà Nội có thể trở thành một điểm đến hấp dẫn không chỉ về văn hóa mà còn về công nghệ và sáng tạo.

Ứng dụng công nghệ vào bảo tồn và phát huy di sản văn hóa không chỉ là một hướng đi mới mà còn là một nhiệm vụ quan trọng trong việc xây dựng và phát triển Hà Nội trong thời kỳ mới. Thông qua việc phát huy sức mạnh của công nghệ, Hà Nội có thể tiếp tục khẳng định vị thế của mình là một thành phố văn hiến, hiện đại và bền vững.

Trong thời đại công nghệ số hiện nay, triển lãm thực tế ảo đã trở thành một xu hướng ngày càng được ưa chuộng trong các hội chợ truyền thống và sự kiện offline. Hình thức triển lãm này mang lại cơ hội cho khách hàng và những người quan tâm tham quan, mua sắm và giới thiệu sản phẩm một cách hiệu quả. Triển lãm thực tế ảo được tổ chức trên nền tảng trực tuyến, sử dụng công nghệ thực tế ảo để tạo ra không gian 3D sống động, cho phép người dùng di chuyển, tham quan và tương tác với các gian hàng và sản phẩm giống như trong môi trường thực tế.

Với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ, triển lãm thực tế ảo đã trở thành lựa chọn hàng đầu của nhiều doanh nghiệp, tổ chức sự kiện, bảo tàng… nhằm tăng khả năng tiếp cận và nâng tầm thương hiệu trong kỷ nguyên số. Triển lãm ảo giúp phá vỡ những rào cản hạn chế của triển lãm thực tế, như giới hạn địa lý, không gian, thời gian, khả năng tiếp thị và đánh giá trải nghiệm khách hàng.

Số hóa triển lãm mang lại nhiều lợi ích đáng kể, bao gồm tiết kiệm chi phí tổ chức sự kiện, tiếp cận với khách hàng mọi lúc, mọi nơi, nâng tầm thương hiệu và thể hiện sự chuyên nghiệp. Triển lãm thực tế ảo cũng cung cấp đầy đủ các công cụ giao tiếp, trò chuyện, ghi âm với hàng ngàn khách hàng truy cập và tham quan gian hàng cùng lúc.

Dịch vụ số hóa triển lãm hiện nay dành cho nhiều đối tượng, bao gồm các đơn vị tổ chức hội chợ, triển lãm sản phẩm, bảo tàng, trung tâm văn hóa, di tích lịch sử, trường học, tổ chức giáo dục và doanh nghiệp muốn xây dựng showroom ảo. Việc thuê dịch vụ số hóa triển lãm chuyên nghiệp giúp tiết kiệm thời gian, chi phí và đảm bảo hiệu quả truyền thông.

Trước khi số hóa không gian triển lãm, có một số điều cần chuẩn bị, bao gồm danh sách hiện vật, khu vực cần số hóa, xác định mục đích số hóa, các yêu cầu về kỹ thuật và ngân sách dự kiến. Việc lựa chọn một đơn vị cung cấp dịch vụ triển lãm ảo uy tín và chuyên nghiệp là rất quan trọng.

Một trong những đơn vị cung cấp dịch vụ triển lãm ảo uy tín và chuyên nghiệp là YooTek Holdings, với kinh nghiệm triển khai các giải pháp VR360 trong lĩnh vực công nghệ và thực tế ảo. YooTek Holdings đã đồng hành cùng hàng chục đơn vị trên cả nước, từ bảo tàng đến doanh nghiệp, và đã ứng dụng thành công các giải pháp của mình. Một số dự án nổi bật của YooTek Holdings bao gồm Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam, Bảo tàng Báo chí Việt Nam, Khu Di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh và showroom thiết bị nội thất.

Thông tin thêm về các dịch vụ của YooTek Holdings có thể được tìm thấy tại https://yootek.vn/. Đối với những ai quan tâm đến việc số hóa triển lãm và muốn tìm hiểu thêm về các giải pháp của YooTek Holdings, có thể liên hệ trực tiếp với họ để được tư vấn và hỗ trợ.

Lễ hội truyền thống mùa thu Côn Sơn – Kiếp Bạc năm 2025 sẽ chính thức diễn ra từ ngày 1 đến 11 tháng 10. Điểm nhấn của sự kiện này là chương trình nghệ thuật thực cảnh ‘Uy linh Kiếp Bạc – Côn Sơn’, ứng dụng công nghệ thực tế ảo và ánh sáng để tái hiện những giá trị lịch sử và văn hóa đặc sắc.

Sự kiện này gắn liền với các hoạt động tưởng niệm 725 năm ngày mất của Anh hùng dân tộc Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn và 583 năm ngày mất của Anh hùng dân tộc, Danh nhân văn hóa thế giới Nguyễn Trãi. Lễ hội năm nay cũng là dịp để công bố Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc được UNESCO công nhận là Di sản thế giới.

Lễ hội sẽ bao gồm các hoạt động chính như lễ tưởng niệm, khai hội mùa thu Côn Sơn – Kiếp Bạc năm 2025, công bố Di sản thế giới và Lễ khai ấn Đức Thánh Trần. Sự kiện này dự kiến sẽ thu hút đông đảo người dân và du khách thập phương, cũng như vinh dự được đón tiếp đại diện UNESCO, các đại sứ quốc tế, lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các bộ ngành Trung ương và địa phương.

Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc trải rộng trên 3 tỉnh, thành phố gồm Quảng Ninh, Hải Phòng và Bắc Ninh, với 12 điểm di tích. Trong đó, 5 điểm di tích tại thành phố Hải Phòng là những di tích lịch sử, danh thắng tiêu biểu, đang bảo lưu những giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học đặc sắc không chỉ của Việt Nam mà còn mang giá trị nổi bật toàn cầu.

Đặc biệt, chương trình nghệ thuật thực cảnh ‘Uy linh Kiếp Bạc – Côn Sơn’ sẽ là một trong những điểm nhấn của lễ hội, với việc ứng dụng công nghệ ánh sáng và thực tế ảo, không gian lễ hội sẽ được mở rộng đến sông Lục Đầu. Sự kiện này hứa hẹn sẽ mang lại một trải nghiệm mới mẻ và thú vị cho người tham dự. Thông qua đó, góp phần quảng bá những giá trị văn hóa, lịch sử của dân tộc đến với công chúng quốc tế, cũng như khẳng định vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.

Với những hoạt động ý nghĩa và chương trình nghệ thuật đặc sắc, Lễ hội truyền thống mùa thu Côn Sơn – Kiếp Bạc năm 2025 dự kiến sẽ là một sự kiện văn hóa, du lịch nổi bật, thu hút sự quan tâm của đông đảo người dân và du khách thập phương.

Thông tin chi tiết về sự kiện có thể được tìm hiểu tại trang web chính thức của lễ hội hoặc các kênh thông tin chính thức khác.

Lâm Đồng, một “thiên đường xanh” trên bản đồ du lịch quốc gia và quốc tế, đang ngày càng khẳng định vị thế của mình với những bước tiến công nghệ trong ngành du lịch. Trong bối cảnh chuyển đổi số đang là chủ trương trọng tâm của Đảng và Nhà nước, tỉnh Lâm Đồng đã nhanh chóng nắm bắt cơ hội để phát triển du lịch thông minh, bền vững. Ứng dụng bản đồ số không chỉ là một công cụ định vị đơn thuần mà còn là nền tảng tích hợp thông tin đa chiều giúp du khách dễ dàng khám phá và trải nghiệm du lịch tại “thiên đường xanh” này một cách toàn diện.

Việc đổi mới cách tiếp cận du lịch thông qua bản đồ số và các công nghệ tiên tiến như thực tế ảo (VR), thực tế tăng cường (AR) và trí tuệ nhân tạo (AI) đang mở ra những cơ hội mới cho ngành du lịch Lâm Đồng. Bản đồ du lịch nghệ thuật ra mắt tại Đà Lạt vào ngày 29/8/2024 là một minh chứng điển hình cho sự đổi mới này. Công trình này không chỉ là một công cụ dẫn đường mà còn là cầu nối giữa du khách và những giá trị văn hóa, nghệ thuật đặc sắc của thành phố. Ông Nguyễn Hiền, Nhà sáng lập Phố Bên Đồi, cho biết bản đồ du lịch nghệ thuật được thực hiện với mong muốn trở thành công cụ chi tiết giúp du khách hiểu sâu hơn về Đà Lạt, từ những giá trị văn hóa, nghệ thuật đến câu chuyện lịch sử. Mỗi ngày, đội ngũ đều chuẩn hóa nội dung, hình ảnh và các chức năng trên bản đồ để du khách có thể hiểu hơn về nơi mình đến.

Không chỉ tại Đà Lạt, nhiều sáng kiến khác tại Lâm Đồng cũng đang tận dụng bản đồ số để đổi mới ngành du lịch. Ứng dụng “Đà Lạt trực tuyến” cung cấp thông tin chi tiết về các điểm tham quan, khu ẩm thực đêm và phố đi bộ như quảng trường Lâm Viên hay chợ đêm Đà Lạt. Hệ thống wifi miễn phí tại các khu vực trung tâm cũng hỗ trợ du khách truy cập bản đồ số dễ dàng.

Đặc biệt, tại nhiều điểm du lịch nổi tiếng, các homestay và khách sạn từ 3-4 sao trên địa bàn các phường ở Đà Lạt đã bắt đầu tích hợp công nghệ VR360. Công nghệ này giúp giới thiệu trực quan không gian lưu trú và các trải nghiệm du lịch, đồng thời cho phép sử dụng dữ liệu thời gian thực để quản lý lưu lượng khách. Qua đó, vừa nâng cao trải nghiệm cho du khách vừa góp phần bảo vệ môi trường và hướng đến phát triển du lịch bền vững. Ông Nguyễn Huy Hà, Phó Giám đốc Mobifone Lâm Đồng, cho biết công nghệ VR360 mang đến trải nghiệm trực quan, sống động, giúp quảng bá các điểm đến của Lâm Đồng đến du khách trong và ngoài nước.

Bên cạnh việc nâng cao trải nghiệm du lịch, bản đồ số còn đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối du khách với văn hóa bản địa, thúc đẩy du lịch cộng đồng một cách hiệu quả. Tại xã Quảng Lập, Avocado Farm là một điểm du lịch canh nông đã tận dụng bản đồ số trên Google Maps để thu hút du khách. Ông Phan Thanh Nhân, quản lý trang trại, cho biết việc ứng dụng công nghệ VR360 đã mang đến trải nghiệm tham quan ảo, giúp du khách hình dung rõ ràng về điểm đến trước khi ghé thăm.

Không chỉ Avocado Farm, Làng Văn hóa Churu cũng đã ứng dụng công nghệ VR360 để tái hiện không gian văn hóa bản địa một cách sống động. Chị Ma Thuận, hướng dẫn viên tại làng, chia sẻ bản đồ số và VR360 đã mang văn hóa Churu đến gần hơn với du khách khắp nơi. Du khách có thể trải nghiệm không gian làng qua công nghệ trước khi đến, giúp tăng lượng du khách và giúp họ trân trọng hơn những giá trị văn hóa mà cộng đồng đã gìn giữ qua bao thế hệ.

Để hiện thực hóa tầm nhìn trở thành “Thiên đường xanh” trên bản đồ du lịch quốc gia và quốc tế, thời gian tới, tỉnh Lâm Đồng sẽ tiếp tục đẩy mạnh hiệu quả thực hiện Nghị quyết 18-NQ/TU của Tỉnh ủy Lâm Đồng, tập trung đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng công nghệ, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và thúc đẩy sự liên kết chặt chẽ giữa các cơ quan, doanh nghiệp và cộng đồng địa phương.

Ngành Du lịch Việt Nam đang trải qua một quá trình chuyển đổi đáng kể nhờ vào việc tích hợp công nghệ hiện đại vào các dịch vụ và sản phẩm du lịch. Sự đổi mới này không chỉ nhằm mục đích mang lại trải nghiệm thuận tiện, chất lượng và hấp dẫn hơn cho du khách mà còn góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp du lịch.

Một trong những điểm nổi bật trong sự chuyển đổi này là việc loại bỏ dần các thủ tục giấy tờ truyền thống. Du khách giờ đây có thể dễ dàng thực hiện việc đặt vé, thanh toán và nhận thông tin điểm đến thông qua các ứng dụng trực tuyến và mã QR. Ví dụ, tại các địa điểm như Bảo tàng Quảng Ninh và Đại nội Huế, du khách có thể mua vé và thanh toán trực tuyến, sau đó sử dụng mã QR để vào tham quan. 심지어, một số ứng dụng du lịch uy tín còn cho phép du khách đặt combo vé thăm thú nhiều địa điểm gần nhau với giá cả ưu đãi.

Không chỉ dừng lại ở việc hỗ trợ đặt vé và ‘check-in’, công nghệ còn trở thành một phần quan trọng của trải nghiệm du lịch. Các trò chơi giải trí sử dụng VR360, 3D, 4D, Mapping,… đang được áp dụng tại nhiều điểm đến như Nha Trang, Phú Quốc, Đà Nẵng, Hà Nội,… Công nghệ thực tế ảo đang giúp du khách trải nghiệm những cảm giác mới mẻ và độc đáo.

Ví dụ, tại Vĩnh Phúc, một công viên trò chơi đã ứng dụng công nghệ VR360 với hơn 1.000 tựa game hấp dẫn. Người chơi có thể trải nghiệm các mức độ khác nhau và tham gia vào các hoạt động giải trí đa dạng.

Không chỉ thực tế ảo, trí tuệ nhân tạo (AI) cũng đang được nghiên cứu để ứng dụng vào ngành Du lịch. Nhiều tỉnh, địa phương và công ty du lịch đang tìm cách tạo ra các sản phẩm du lịch mới lạ và hấp dẫn bằng cách sử dụng AI.

Để tiếp tục nâng cấp trải nghiệm cho du khách, Việt Nam đang tiếp tục áp dụng công nghệ mới vào ngành Du lịch. Mới đây, tại nhà ga T3 sân bay Tân Sơn Nhất, giải pháp ứng dụng định danh, xác thực điện tử và nhận diện sinh trắc học đã được triển khai khi làm thủ tục lên máy bay. Thay vì cầm theo nhiều giấy tờ, du khách chỉ cần xác thực điện tử và nhận diện sinh trắc học VNeID để nhanh chóng hoàn thiện thủ tục.

Đại diện Phòng Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội, Công an TP HCM cho biết dự kiến sẽ có nhiều điểm ứng dụng công nghệ số tại các sân bay trên toàn quốc. Mục tiêu đến cuối năm 2025 là tỉ lệ người dân ứng dụng công nghệ sinh trắc học làm thủ tục bay đạt tối thiểu 70% số hành khách bay nội địa qua cửa tự động.

Tóm lại, việc áp dụng công nghệ hiện đại vào ngành Du lịch Việt Nam đang mở ra nhiều cơ hội để phát triển và nâng cao trải nghiệm du khách. Với những bước tiến mới, ngành Du lịch Việt Nam có thể đạt được những thành tựu quan trọng trong thời gian tới.