Thị trường chứng khoán Việt Nam đang trên đà tiến gần đến cột mốc quan trọng: nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi. Đây là kết quả của nhiều năm nỗ lực không ngừng nghỉ của các cơ quan quản lý và doanh nghiệp trên thị trường. Mới đây, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư 68/2024, cho phép áp dụng cơ chế giao dịch không yêu cầu ký quỹ đối với nhà đầu tư nước ngoài. Đây là một trong những tiêu chí quan trọng trong bộ tiêu chuẩn đánh giá của FTSE Russell, tổ chức xếp hạng thị trường toàn cầu.

Thông tư này đã thu hút sự quan tâm đặc biệt của nhà đầu tư nước ngoài. Trong những tháng gần đây, khối ngoại đã tăng giá trị mua ròng trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Sự gia tăng này không chỉ phản ánh niềm tin của nhà đầu tư nước ngoài vào tiềm năng tăng trưởng của thị trường mà còn cho thấy nỗ lực của Bộ Tài chính trong việc tạo ra môi trường đầu tư hấp dẫn hơn.

Tuy nhiên, để thu hút các quỹ đầu tư quy mô lớn sau khi nâng hạng thị trường, chất lượng của các doanh nghiệp niêm yết cần được cải thiện đáng kể. Đặc biệt, các doanh nghiệp cần tập trung vào nâng cao tính minh bạch, năng lực công bố thông tin và thực hành ESG (Môi trường – Xã hội – Quản trị). Việc này không chỉ giúp doanh nghiệp nâng cao uy tín trên thị trường mà còn đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của nhà đầu tư nước ngoài.

Các chuyên gia nhận định rằng việc nâng hạng thị trường chứng khoán không chỉ là mục tiêu ngắn hạn mà còn đòi hỏi sự chuẩn bị lâu dài. Quá trình cải thiện chất lượng hàng hóa trên thị trường, nâng cao chất lượng quản trị doanh nghiệp và đáp ứng yêu cầu của nhà đầu tư nước ngoài là yếu tố quan trọng. Bên cạnh đó, việc áp dụng các tiêu chuẩn ESG không còn là lựa chọn tự nguyện mà đã trở thành điều kiện tiên quyết để doanh nghiệp niêm yết tiếp cận với nhà đầu tư nước ngoài.

Để đạt được mục tiêu nâng hạng và thu hút dòng vốn đầu tư nước ngoài, các doanh nghiệp cần chủ động rà soát và tập trung vào ngành nghề kinh doanh chính. Điều chỉnh giấy đăng ký kinh doanh và mã ngành nghề để tăng tỷ lệ sở hữu nước ngoài và nâng cấp chất lượng quản trị doanh nghiệp là bước đi quan trọng. Dự báo, khả năng thị trường chứng khoán Việt Nam được nâng hạng ngay trong tháng 9-2025 là 70% và khả năng phải lùi đến tháng 3-2026 là 30%, do FTSE Russell cần thêm thời gian đánh giá mức độ ổn định của hệ thống và khả năng xử lý lỗi giao dịch.

Với sự chuẩn bị và nỗ lực cải thiện chất lượng doanh nghiệp, thị trường chứng khoán Việt Nam có thể đạt được mục tiêu nâng hạng và thu hút dòng vốn đầu tư nước ngoài. Điều này không chỉ góp phần vào sự phát triển bền vững của thị trường mà còn nâng cao vị thế của Việt Nam trên thị trường tài chính toàn cầu. FTSE Russell và các cơ quan quản lý sẽ tiếp tục đánh giá và công bố các quyết định liên quan đến hạng mục của thị trường chứng khoán Việt Nam trong thời gian tới.

Trước mắt, các doanh nghiệp cần tăng cường nỗ lực cải thiện chất lượng, minh bạch thông tin và thực hành ESG để đón đầu xu hướng và yêu cầu từ nhà đầu tư. Việc nâng cao chất lượng quản trị và đáp ứng yêu cầu của nhà đầu tư nước ngoài là yếu tố quyết định giúp các doanh nghiệp cũng như thị trường chứng khoán Việt Nam vươn lên những bậc cao hơn trên thị trường tài chính quốc tế.

Thế giới đang bước vào một giai đoạn chuyển đổi kép quan trọng, kết hợp giữa chuyển đổi số và phát triển bền vững. Trong bối cảnh này, công nghệ số như Internet vạn vật (IoT), trí tuệ nhân tạo (AI), chuỗi khối (Blockchain) đang hòa nhập với sinh thái học để thúc đẩy kinh tế tuần hoàn. Theo GS. Yves Wautelet, chuyên gia đến từ Đại học KU Leuven (Bỉ), mục tiêu của chuyển đổi kép là tận dụng tối đa sự kết hợp này để tạo ra giá trị lớn hơn, cả về kinh tế, xã hội lẫn môi trường.

GS. Yves Wautelet nêu ví dụ về mô hình Circulise, một sự kết hợp giữa mô hình quản lý, kinh tế và công nghệ để mang lại giá trị bền vững và tuần hoàn. Dự án Fanyatu tại lưu vực sông Congo, chuyên tái trồng rừng và cải thiện sinh kế người dân địa phương, là một trong những ví dụ điển hình. Dự án này tích hợp công nghệ IoT và bản sao số (digital twins) để giám sát, tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên, xây dựng lòng tin các bên liên quan. Kết quả là khoảng 6 triệu cây được trồng, cộng đồng địa phương tham gia với vai trò ‘người sản xuất kiêm tiêu dùng tài nguyên’ (resource prosumers).

Mô hình kinh tế tuần hoàn xoay quanh việc giảm thiểu chất thải, tận dụng tối đa giá trị từ sản phẩm và nguyên liệu. Các chuyên gia cho rằng, trong một nền kinh tế tuần hoàn, con người có thể tận dụng được nhiều giá trị hơn từ những gì đã có và duy trì giá trị đó trong nền kinh tế lâu nhất có thể. Điều này có thể đạt được thông qua thiết kế thông minh, giải pháp số và sự chuyển dịch từ sở hữu sản phẩm sang sử dụng dịch vụ.

Trên thế giới, đã có các dự án khác cho thấy công nghệ mới đang là trợ thủ đắc lực để thúc đẩy nhanh tiến trình và hiệu quả của kinh tế tuần hoàn. EY đang hợp tác với nhiều công ty triển khai công cụ AI phân tích chuỗi cung ứng, giúp giải quyết các điểm nghẽn trong quản lý vận chuyển, giảm lượng phát thải carbon và dự báo nhu cầu nhằm hạn chế sản xuất dư thừa và tồn kho. Plastic Bank (Canada) ứng dụng nền tảng tích hợp AI và Blockchain để biến rác nhựa thành ‘tiền tệ’, cho phép người dân đổi rác lấy nhu yếu phẩm, học phí, bảo hiểm y tế và các dịch vụ thiết yếu khác.

Hiện khoảng 27% các quốc gia đưa hành động kinh tế tuần hoàn vào Đóng góp do Quốc gia Tự quyết định (NDC). Kinh tế tuần hoàn cũng sẽ là chủ đề chính tại Hội nghị Biến đổi khí hậu lần thứ 30 của Liên Hợp Quốc (COP30). Việc khai thác và chế biến nguyên liệu, gồm nhiên liệu hóa thạch, khoáng sản và sinh khối, chiếm ít nhất 55% lượng khí nhà kính toàn cầu, đồng thời góp phần vào tình trạng suy giảm đa dạng sinh học và cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên.

GS. Yves Wautelet cho biết sự tương tác giữa công nghệ và nhu cầu của xã hội cần được thể hiện một cách rõ ràng trong thiết kế và vận hành hệ thống quản trị. Không chỉ đơn thuần áp dụng công nghệ, cần xác định rõ công nghệ đó phục vụ lợi ích gì cho cộng đồng, phát triển bền vững và điều chỉnh công nghệ để phù hợp với mục tiêu xã hội.