Khi tháng 7 về, không chỉ là thời điểm để tưởng nhớ và tri ân những thế hệ cha anh đã dành tuổi thanh xuân của mình cho nền độc lập và hòa bình của đất nước, mà còn là dịp để các chương trình nghệ thuật được tổ chức nhằm thể hiện lòng biết ơn sâu sắc từ trái tim của các nghệ sĩ. Những chương trình này không chỉ là sự thể hiện của đạo lý ‘Uống nước nhớ nguồn’, ‘Đền ơn đáp nghĩa’ đối với các anh hùng liệt sĩ, thương binh, bệnh binh – những người đã hy sinh và cống hiến cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc.

Trong những năm trước, đã có nhiều chương trình nghệ thuật đáng nhớ được tổ chức như ‘Khúc tráng ca hòa bình’, ‘Khát vọng hòa bình’, ‘Giữ trọn lời thề’, ‘Hoa tháng Bảy’, ‘Tiếng gọi non sông’, ‘Vết chân tròn trên cát’, ‘Bản hùng ca bất diệt’… Năm nay, nhiều chương trình nghệ thuật tiếp tục được tổ chức trên cả nước. Tại Nghĩa trang Liệt sĩ quốc gia Đường 9, tỉnh Quảng Trị, chương trình ‘Tổ quốc ghi công – Viết tiếp câu chuyện hòa bình’ sẽ được diễn ra. Ngoài ra, còn có ‘Giữ trọn lời thề – Bản hùng ca từ nguồn cội’ tại Khu di tích lịch sử Nha Công an Trung ương, xã Minh Thanh, Tuyên Quang; ‘Bản hùng ca bất diệt’ tại phường Tam Kỳ, Đà Nẵng; ‘Lũy đá bất tử’ tại Nhà hát Lớn Hà Nội; cùng các chương trình ‘Còn mãi với thời gian’ tại Bảo tàng Hồ Chí Minh và ‘Côn Đảo – Bản hùng ca bất tử’ tại Sân vận động 30/4, đường Nguyễn Huệ, Đặc khu Côn Đảo, TP Hồ Chí Minh.

Bên cạnh đó, nhiều vở kịch và chương trình biểu diễn đặc sắc cũng sẽ được diễn ra như ‘Tôi và chúng ta’ tại rạp Công Nhân, Hà Nội; ‘Còn mãi với thời gian’ tại Rạp Chuông Vàng, Hà Nội; ‘Đi cùng năm tháng – Ký ức Trường Sơn’ tại Rạp xiếc Trung ương, Hà Nội; và các vở kịch ‘Lời thề thứ 9’ tại Nhà hát Tuổi trẻ và ‘Đêm trắng’ tại Nhà hát Kịch Việt Nam. Ngoài ra, nghệ sĩ trẻ Khánh Ly cũng ra mắt MV ‘Còn mãi với non sông’, một tác phẩm tri ân những người lính đã ngã xuống ở Thành cổ Quảng Trị.

Thông qua các chương trình nghệ thuật này, mỗi lời ca, tiếng hát, hình tượng được tái hiện và khắc họa tiếp tục nhắc nhớ cho thế hệ hôm nay về những giai đoạn lịch sử hào hùng của dân tộc. Qua đó, giáo dục truyền thống yêu nước và tinh thần kiên trung không chịu khuất phục trước mọi xâm lăng. Đây cũng là dịp để mỗi người tự nhắc mình phải sống sao cho xứng đáng với sự hy sinh anh dũng của cha anh.

Khi thưởng thức các chương trình nghệ thuật này, khán giả không chỉ được nghe, xem mà còn được cảm nhận về nốt trầm trong bài ca chiến thắng được thể hiện bằng nhiều phương thức và góc nhìn đa chiều, sâu sắc. Đó là không ít hy sinh, nỗi đau hậu chiến vẫn lặng lẽ hiển hiện giữa đời thường, nhưng lòng người vẫn luôn sáng, vững một niềm tin vào tương lai.

Tiếng nói tri ân của nghệ thuật không chỉ là sự cổ vũ, động viên, kết nối mà còn là những thấu hiểu, chia sẻ, mở đường cho tiếng lòng trung nghĩa với Tổ quốc, với nhân dân được cất lên đầy mãnh liệt và tự hào.

Giữa lúc nhiều nghề thủ công truyền thống đang dần mai một, một số nghệ nhân vẫn bền bỉ giữ gìn và phát triển những giá trị văn hóa quý báu. Thầy giáo Nguyễn Quang Thuận ở xã Lộc Hà là một trong số đó, với niềm đam mê và nỗ lực không ngừng, ông đã chọn cho mình hướng đi riêng khi gắn bó với nghề khảm sành, khảm sứ – một nghề đòi hỏi sự kiên nhẫn và tỉ mỉ cao độ.

Nghề khảm sành, khảm sứ từng một thời thịnh vượng ở vùng đất Bình An, huyện Lộc Hà cũ, nay là xã Lộc Hà. Tuy nhiên, giờ đây, nó chỉ còn là hoài niệm của những người cao tuổi. Trong khi nhiều người lãng quên những giá trị thủ công truyền thống, thầy Nguyễn Quang Thuận đã bền bỉ gắn bó với nghề khảm sành, sứ. Với hơn 10 năm mày mò và sáng tạo các tác phẩm nghệ thuật từ mảnh sành, sứ vỡ, thầy Thuận đã tạo ra những tác phẩm độc đáo và giàu giá trị văn hóa.

Ban đầu, chỉ là sự tò mò và yêu thích khi thấy những bức tường khảm ở đình làng, chùa miếu, thầy Thuận đã bắt đầu thu thập những mảnh sành, sứ vỡ. Không qua trường lớp đào tạo chuyên nghiệp về điêu khắc hay khảm sành, sứ, nhưng với nền tảng kiến thức hội họa sẵn có cùng tình yêu đặc biệt dành cho mỹ thuật dân gian, thầy Thuận đã tự học, tự mày mò từ những cuốn sách cũ, video trên mạng, từ lời kể của các cụ cao niên trong làng.

Quá trình tạo ra một bức tranh khảm không hề đơn giản. Từ khâu rửa sạch, phân loại, đến việc lên bố cục, lựa chọn màu, phối hình… đều đòi hỏi sự chính xác, tỉ mỉ và cả linh cảm nghệ thuật. Thời gian hoàn thành mỗi sản phẩm tùy thuộc vào kích thước và các họa tiết của khách hàng yêu cầu. Về kinh phí cũng phụ thuộc vào kích thước các linh vật, dao động từ 5 đến 10 triệu đồng. Các sản phẩm khảm sành, khảm sứ chủ yếu được dùng ở các nhà thờ, các ngôi đền, mang kiến trúc cổ xưa.

Mỗi mảnh sành, sứ không đơn thuần là vật liệu. Khi ghép chúng thành hình ảnh như rồng, phượng hay các linh vật, thầy Thuận luôn cố gắng để chúng không chỉ hài hòa về màu sắc, hình khối mà còn gợi được cảm xúc, chiều sâu trong tâm thức người xem. Chủ đề mà thầy Thuận theo đuổi chủ yếu xoay quanh văn hóa truyền thống như linh vật, tranh phong cảnh… Đặc biệt, tạo hình rồng – biểu tượng quyền uy luôn là lựa chọn hàng đầu.

Việc lựa chọn những hình ảnh gắn với văn hóa truyền thống không chỉ thể hiện gu thẩm mỹ riêng mà còn gợi lại ký ức một thời nghề khảm từng hiện diện trong đời sống người dân địa phương. Với nỗ lực hồi sinh những nghề cổ truyền thống và gìn giữ giá trị văn hóa dân gian của thế hệ hôm nay, thầy Nguyễn Quang Thuận đã góp phần truyền cảm hứng về sự sáng tạo và bảo tồn di sản văn hóa của dân tộc.

Thông qua những tác phẩm của mình, thầy Thuận hy vọng sẽ mang lại niềm tự hào về văn hóa truyền thống và khơi dậy tình yêu đối với những nghề thủ công cổ truyền. Đồng thời, ông cũng hy vọng sẽ có thêm nhiều người tham gia bảo tồn và phát triển những giá trị văn hóa quý báu này.

Làng nghề mộc Phù Yên, một biểu tượng của sự kết hợp tinh hoa giữa nghề cổ truyền và tinh thần đổi mới của thế hệ trẻ, đang trở thành điểm sáng trong việc giữ gìn và phát triển nghề truyền thống. Với lịch sử hình thành hàng trăm năm, làng nghề này đã nổi tiếng với các sản phẩm đồ gỗ gia dụng, bàn ghế, tủ thờ, đồ thờ cúng tinh xảo, mang đậm dấu ấn của nghề truyền thống xứ Đoài. Trải qua nhiều biến động lịch sử, nghề mộc tại đây vẫn được gìn giữ và truyền từ đời này sang đời khác như một dòng chảy văn hóa không ngừng nghỉ.

Theo ông Trần Văn Sơn, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Phú Nghĩa, hiện nay toàn thôn có gần 400 hộ dân làm nghề mộc, với khoảng hơn 100 xưởng quy mô vừa và nhỏ. Điều này đã tạo việc làm ổn định cho hàng trăm lao động địa phương. Điểm đáng mừng là trong số đó có hàng chục chủ xưởng là người trẻ, từ 25 đến 35 tuổi, đang kế thừa nghề truyền thống theo hướng sáng tạo và chuyên nghiệp. Thế hệ trẻ đang là điểm sáng của làng nghề trong 5-7 năm trở lại đây. Họ đã đưa công nghệ vào sản xuất, quảng bá sản phẩm qua mạng, và sử dụng thiết kế 3D để khách hàng có thể hình dung trước mẫu mã. Chính họ đang giúp nghề mộc Phù Yên đứng vững trong giai đoạn mới.

Anh Nguyễn Hữu Hiệu, một trong những gương mặt tiêu biểu của thế hệ trẻ làm nghề dựng nhà gỗ cổ, đã và đang phát triển xưởng mộc của mình với 7 thợ chính và 10 công nhân thời vụ. Doanh thu trung bình của xưởng anh Hiệu đạt từ 7 đến 10 tỷ đồng mỗi năm. Anh đã đầu tư máy móc hiện đại, sử dụng phần mềm thiết kế 3D, và đẩy mạnh quảng bá sản phẩm qua mạng xã hội và các sàn thương mại điện tử.

Thế nhưng, làng nghề mộc Phù Yên vẫn đang gặp phải một số bất cập, đặc biệt là không gian sản xuất còn manh mún và chật hẹp. Các xưởng mộc thường nằm xen kẽ trong khu dân cư, máy móc hoạt động ngày đêm gây bụi và tiếng ồn, ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống người dân.

Về phía địa phương, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Trần Văn Sơn cho biết, xã Phú Nghĩa sẽ đề xuất thành phố quy hoạch cụm làng nghề tập trung để hỗ trợ các hộ sản xuất phát triển ổn định và bền vững. Đồng thời, xã sẽ phối hợp với Hội Nông dân và Đoàn Thanh niên hỗ trợ các mô hình khởi nghiệp của người trẻ qua các lớp tập huấn, kết nối thị trường, và định hướng chuyển đổi số.

Người trẻ như anh Đạt, anh Hiệu không khỏi trăn trở về việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc và phát triển nghề truyền thống trong bối cảnh hiện đại. Họ đã và đang có kế hoạch bài bản để đầu tư thêm máy móc, nâng cao chất lượng sản phẩm, và xây dựng thương hiệu một cách chuyên nghiệp.

Có thể nói, chính sự kết hợp giữa tinh hoa của nghề cổ và tinh thần đổi mới của lớp trẻ đang mở ra một tương lai sáng sủa cho làng nghề mộc Phù Yên. Những người trẻ ở đây đã đưa nghề mộc truyền thống vươn lên mạnh mẽ trong dòng chảy thời đại để kiến tạo giá trị bền vững cho quê hương.