Ứng dụng công nghệ vào ngành y tế đang là một xu hướng toàn cầu, với sự hỗ trợ của Dữ liệu lớn (Big Data) và Trí tuệ nhân tạo (AI). Tuy nhiên, tại Việt Nam, việc áp dụng các công nghệ này vẫn còn nhiều thách thức cần vượt qua. Trong một cuộc trao đổi gần đây với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, GS.TS.BS Lê Hữu Song, Giám đốc Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, đã chia sẻ về những khó khăn và hướng đi trong lĩnh vực chuyển đổi số y tế.

GS.TS.BS Lê Hữu Song nhấn mạnh rằng, để ứng dụng hiệu quả AI và Dữ liệu lớn trong y tế Việt Nam, cần phải giải quyết ba thách thức chính. Thứ nhất, về cơ sở hạ tầng công nghệ, nền tảng băng thông và hệ thống máy chủ cần được chuẩn hóa để đáp ứng nhu cầu lưu trữ và xử lý dữ liệu y tế. Thứ hai, về chính dữ liệu, mặc dù y tế là một lĩnh vực có khối lượng dữ liệu khổng lồ, nhưng vấn đề đặt ra là liệu dữ liệu đó có phải là ‘dữ liệu sạch’, ‘dữ liệu sống’ và có giá trị hay không. Thứ ba, và cũng là yếu tố quyết định, chính là con người. Việc thay đổi thói quen và cách làm việc của con người đòi hỏi một cuộc cách mạng trong nhận thức và hành động.

Tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, việc ứng dụng bệnh án điện tử và phân tích dữ liệu đang được triển khai. Tuy nhiên, GS.TS.BS Lê Hữu Song cũng thừa nhận rằng, bệnh viện đang ở giai đoạn ‘bệnh án máy tính hóa’ chứ chưa phải ‘bệnh án điện tử’ đúng nghĩa. Bệnh viện đang nỗ lực để có thể vận hành bệnh án điện tử hoàn thiện theo đúng quy định của Chính phủ và Bộ Y tế. Điều này không chỉ đòi hỏi sự đầu tư về công nghệ mà còn cần có sự thay đổi trong cách làm việc của đội ngũ y tế.

Trong bối cảnh đó, vai trò của hợp tác trong nước và quốc tế trở nên quan trọng. GS.TS.BS Lê Hữu Song cho rằng, hợp tác là điều kiện bắt buộc để Việt Nam có thể đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số y tế. Với vai trò là một nước đang phát triển, Việt Nam không thể tự mình làm tất cả mà cần có sự hỗ trợ từ các đối tác quốc tế. Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 rất tích cực trong hợp tác quốc tế, đặc biệt là hợp tác với các chuyên gia người Việt ở nước ngoài. Họ đang giữ những vị trí quan trọng tại các tổ chức, viện nghiên cứu, tập đoàn lớn trên khắp thế giới và có thể hỗ trợ đắc lực cho quá trình chuyển đổi số y tế tại Việt Nam.

Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 xác định nhiệm vụ của mình không chỉ là tiếp nhận công nghệ cho riêng mình mà còn trở thành trung tâm tiếp nhận, làm chủ và chuyển giao công nghệ cho toàn bộ hệ thống y tế trong nước, từ quân y đến dân y, một cách vô điều kiện. Việc hợp tác và chuyển giao công nghệ không chỉ giúp Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 nâng cao năng lực mà còn đóng góp vào sự phát triển của toàn bộ hệ thống y tế Việt Nam trong kỷ nguyên công nghệ. Thông qua việc hợp tác và chuyển giao công nghệ, Việt Nam có thể đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số y tế, nâng cao chất lượng dịch vụ y tế và đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng cao của người dân.

Trước những thách thức và cơ hội trong lĩnh vực chuyển đổi số y tế, GS.TS.BS Lê Hữu Song nhấn mạnh rằng, việc ứng dụng AI và Dữ liệu lớn trong y tế cần được triển khai một cách bài bản và bền vững. Cần có sự đầu tư về cơ sở hạ tầng, nâng cao năng lực cho đội ngũ y tế và xây dựng các chính sách hỗ trợ phù hợp. Bên cạnh đó, việc bảo mật thông tin y tế cũng cần được quan tâm đặc biệt để đảm bảo an toàn cho dữ liệu y tế của người bệnh.

Chuyển đổi số y tế không chỉ là một yêu cầu mà còn là một xu hướng tất yếu trong thời đại công nghệ. Với sự hợp tác và nỗ lực của các bên liên quan, Việt Nam hoàn toàn có thể đẩy nhanh quá trình này, nâng cao hiệu quả và chất lượng dịch vụ y tế, từ đó cải thiện sức khỏe và chất lượng cuộc sống cho người dân.

Ngày 18/7 vừa qua, Bệnh viện E đã tổ chức một buổi tọa đàm đặc biệt với chủ đề “Ứng dụng AI trong y tế”. Đây là buổi giảng cuối cùng của ông Hoàng Nam Tiến, Phó Chủ tịch Trường Đại học FPT, trước khi ông qua đời. Trong buổi tọa đàm này, ông Tiến đã chia sẻ về tiềm năng lớn của trí tuệ nhân tạo (AI) trong lĩnh vực y tế, một lĩnh vực mà FPT đang đầu tư mạnh mẽ với hơn 1.000 kỹ sư công nghệ thông tin.

Ông Tiến đã trình bày về các ứng dụng AI trong y tế, bao gồm việc cá thể hóa quá trình khám chữa bệnh. Theo ông, trong tương lai, các thiết bị y tế ứng dụng AI sẽ được đưa đến tận nhà người dân để đo các chỉ số sức khỏe như nhịp tim, SpO2, và phát hiện ngừng thở khi ngủ. Ngoài ra, ông Tiến cũng đề cập đến việc ứng dụng thiết bị y tế AI trong xét nghiệm tại nhà, giúp quá trình khám chữa bệnh trở nên thuận tiện hơn.

Tuy nhiên, ông Tiến cũng nhấn mạnh rằng trong 10 năm tới, các xét nghiệm chẩn đoán có sự hỗ trợ của AI chưa thể thay thế được vai trò của các bác sĩ. Ông cho rằng, với sự phát triển của khoa học công nghệ ứng dụng AI, trong 20 năm tới, các bác sĩ có thể chẩn đoán chính xác hơn và nhanh hơn dựa trên kết quả xét nghiệm và chiếu chụp.

Đặc biệt, ông Tiến nhấn mạnh rằng khi mạng 4G và 5G phủ sóng trên toàn quốc, ứng dụng AI trong y tế sẽ giúp rút ngắn khoảng cách giữa các bác sĩ ở các vùng miền trên toàn quốc. Ông cũng khuyên các bác sĩ cần cập nhật kiến thức về lĩnh vực này để phục vụ công tác chăm sóc sức khỏe người dân tốt hơn.

Ngoài ra, trong chương trình tọa đàm, các chuyên gia còn hướng dẫn y bác sĩ về cách thức xây dựng AI trong thời đại 4.0. Họ nhấn mạnh rằng AI cần dữ liệu để hoạt động và cho ra kết quả chính xác, đặc biệt là trong lĩnh vực y tế. Các bác sĩ cần nhập vai ‘chuyên môn’ để cung cấp kết quả đúng cho AI, từ đó AI có thể nghiên cứu thông tin và trả ra thông tin đúng.

Buổi tọa đàm không chỉ là một bài giảng về AI mà còn là tâm huyết của ông Tiến với giáo dục và công nghệ. Tuy nhiên, tragically, ông Tiến đã qua đời đột ngột vào chiều 31/7, để lại sự tiếc nuối cho đồng nghiệp, học trò và những ai từng làm việc cùng ông. Những kiến thức ông Tiến truyền đạt sẽ tiếp tục là nguồn cảm hứng cho các bác sĩ và chuyên gia công nghệ, đặc biệt trong nỗ lực kết nối y tế với công nghệ hiện đại.

Ông Tiến đã để lại một di sản quan trọng cho ngành y tế và công nghệ, và buổi tọa đàm ngày 18/7 sẽ được nhớ đến như một sự kiện quan trọng trong lịch sử của Bệnh viện E và Trường Đại học FPT. Thông tin về ông Tiến và các hoạt động của ông có thể được tìm thấy tại https://fptuni.edu.vn/ hoặc https://www.vietnamnet.vn/.

Thế hệ trẻ Việt Nam đang ngày càng khẳng định vị thế trên trường quốc tế thông qua những sáng kiến công nghệ đổi mới. Một trong số đó là nhóm NYB.AI, dưới sự dẫn dắt của Nguyễn Hoàng Trường Giang (sinh năm 1999), đã tiên phong phát triển mô hình trí tuệ nhân tạo (AI) ứng dụng trong nghiên cứu và phát triển dược phẩm. Thành tựu này đã giúp họ vinh dự được giới thiệu tại Hội nghị công nghệ AI hàng đầu thế giới do NVIDIA tổ chức tại San Jose, California, Mỹ vào tháng 3 vừa qua.

Sau khi được các giáo sư tại Đại học Công nghệ Nanyang (NTU – Singapore) ưu tiên mời gia nhập Nanyang Biologics (NYB) vào năm 2021, Trường Giang đã nhận thấy hạn chế của các phương pháp nghiên cứu thuốc truyền thống, bao gồm chi phí cao và tốc độ chậm. Từ đó, anh quyết định trở về Việt Nam và thành lập NYB.AI, công ty con của NYB, chuyên ứng dụng AI vào quá trình sàng lọc và phát hiện các hợp chất thiên nhiên có tiềm năng điều trị.

Đội ngũ của NYB.AI, với hơn 50% là các bạn du học sinh Việt Nam, đã thể hiện tinh thần trách nhiệm xã hội và khát vọng xây dựng tương lai cho dân tộc. Họ tin rằng việc ứng dụng AI trong nghiên cứu dược phẩm không chỉ là làm khoa học, mà còn là hành trình dựng xây tương lai của một dân tộc bằng chính đôi tay của thế hệ trẻ Việt Nam. NYB.AI tập trung vào việc tìm kiếm và khám phá các hợp chất có nguồn gốc từ thiên nhiên, đặc biệt là các loại dược liệu quen thuộc với người châu Á, trong đó có Việt Nam.

Công nghệ AI của NYB.AI có khả năng quét và phân tích hàng triệu hợp chất từ thiên nhiên, dự đoán chính xác hợp chất nào có khả năng tương tác với protein gây bệnh và loại bỏ những chất không tiềm năng. Điều này giúp đẩy nhanh quá trình nghiên cứu và phát triển dược phẩm, đồng thời mở ra hy vọng mới cho bệnh nhân.

Giấc mơ của đội ngũ NYB.AI là đưa Việt Nam trở thành trung tâm ứng dụng AI trong nghiên cứu dược phẩm hàng đầu khu vực, nơi công nghệ phục vụ con người dựa trên chính thế mạnh bản địa và năng lực nội sinh. Họ hy vọng rằng một ngày nào đó, bệnh nhân sẽ không còn phải chờ đợi hàng chục năm để có một phương pháp điều trị mới, và những căn bệnh hiểm nghèo sẽ có thêm hy vọng nhờ AI giúp tìm ra thuốc nhanh hơn.

Với tinh thần trách nhiệm và đam mê đổi mới, NYB.AI đang tiên phong trong việc ứng dụng AI vào nghiên cứu dược phẩm tại Việt Nam. Thành công của họ là minh chứng cho tiềm năng và tài năng của thế hệ trẻ Việt Nam trong lĩnh vực công nghệ và đổi mới.

Thông qua các dự án và sáng kiến của mình, nhóm NYB.AI hy vọng sẽ truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ Việt Nam tiếp tục theo đuổi đam mê và khát vọng của mình, góp phần xây dựng một tương lai tươi sáng cho đất nước.