Tăng thuế tiêu thụ đặc biệt – Công cụ điều tiết tiêu dùng hiệu quả
Việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với các sản phẩm như thuốc lá, đồ uống có cồn và nước giải khát có đường không chỉ giúp giảm tiêu dùng những sản phẩm có hại cho sức khỏe mà còn góp phần quan trọng trong việc điều tiết tiêu dùng của các hộ gia đình.
Việc sử dụng đồ uống có đường làm ảnh hưởng tới các khoản chi có ích cho phát triển kinh tế hộ gia đình.
Giảm thiểu chi phí y tế và bảo vệ môi trường
Hàng năm, việc tiêu dùng các sản phẩm có hại cho sức khỏe và môi trường gây ra những tổn thất lớn về sức khỏe và môi trường, kéo theo các chi phí khổng lồ. Việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt sẽ giúp giảm thiểu những tổn thất này.
Theo ông Đào Thế Sơn, chuyên gia kinh tế của Tổ chức Y tế cộng đồng toàn cầu (Vital Strategies), việc giảm chi phí y tế và môi trường sẽ giúp điều chuyển tiền từ ngân sách nhà nước và người dân vào các tiêu dùng khác cho nền kinh tế, thay vì phải sử dụng cho chi phí chữa bệnh và làm sạch môi trường.
Đáp ứng nhu cầu chi cho các chương trình phát triển bền vững
Theo tính toán của Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, việc tăng thuế với sản phẩm thuốc lá giúp đảm bảo chi trả cho các chương trình phục vụ mục tiêu phát triển bền vững mới, như hỗ trợ chi trợ cấp giáo dục hoặc trợ cấp y tế cho hộ nghèo.
Xét ở khía cạnh vi mô, việc sử dụng thuốc lá, đồ uống có cồn và nước giải khát có đường làm ảnh hưởng tiêu cực tới tình trạng đói nghèo và tới các khoản chi có ích cho phát triển kinh tế hộ gia đình. Nếu tăng thuế giúp các hộ gia đình điều tiết tiêu dùng, phần tiêu dùng giảm đi sẽ được điều chuyển sang các khoản chi khác, vừa không làm ảnh hưởng tới tổng cầu của nền kinh tế mà còn giúp tăng tính bền vững của sự phát triển.
Công cụ giúp nền kinh tế phát triển lành mạnh hơn
Chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt có thể trở thành một công cụ quan trọng góp phần đạt được các mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội, vừa có vai trò điều tiết tiêu dùng theo hướng nâng cao sức khỏe, đảm bảo an sinh xã hội và môi trường.
Ông Đào Thế Sơn cho rằng, là một nền kinh tế đang phát triển, Việt Nam có thể tiếp tục duy trì tăng trưởng tương đối cao trong giai đoạn đến năm 2030. Việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt sẽ giúp tăng nguồn thu ngân sách, từ đó hỗ trợ các chương trình kinh tế – xã hội và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững.
Thực trạng giá thuốc lá ở Việt Nam
Hiện nay, giá thuốc lá ở Việt Nam còn rất thấp so với các nước khác trong khu vực. Việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt sẽ giúp tăng giá thuốc lá, làm giảm khả năng tiếp cận của người dân, đặc biệt là người thu nhập thấp và trẻ em.