Với sự phát triển nhanh chóng của hạ tầng và nhu cầu vận tải hàng hóa, Việt Nam hoàn toàn có tiềm năng trở thành trung tâm vận tải hàng hóa hàng không trong vòng 5 năm tới. Ông Ben Anh, Tổng giám đốc điều hành Tập đoàn ITL, một trong những nhà cung cấp các giải pháp logistics tích hợp hàng đầu, nhận định rằng Việt Nam có thể đạt được mục tiêu này thậm chí còn nhanh hơn, chỉ trong vòng 3 năm.
Tập đoàn ITL đại diện cho hơn 22 hãng hàng không và khai thác hàng hóa cho hơn 300 chuyến bay mỗi tuần. Theo ông Ben Anh, có hai động lực chính推动 Việt Nam trở thành trung tâm vận tải hàng hóa hàng không nhanh chóng và rõ nét hơn. Thứ nhất là sự phát triển của cơ sở hạ tầng. Dự án sân bay Long Thành, một trong những dự án trọng điểm, cơ bản sẽ hoàn thành trong năm nay và vận hành chính thức vào năm 2026. Tại phía Bắc, Bộ Xây dựng vừa ban hành quyết định phê duyệt điều chỉnh quy hoạch Cảng hàng không quốc tế Gia Bình, với mục tiêu đạt năng lực vận tải hàng hóa 1,6 triệu tấn mỗi năm vào năm 2030 và tăng lên 2,5 triệu tấn vào năm 2050.
Động lực thứ hai là nhu cầu vận chuyển hàng hóa tại Việt Nam đang tăng cao. Với vai trò là một cứ điểm sản xuất lớn, lượng hàng hóa hàng không của Việt Nam đã đạt 1,2 triệu tấn mỗi năm, vượt qua Malaysia (900.000 tấn) và Philippines (600.000 tấn). Dự báo, Việt Nam sẽ vượt qua Thái Lan trong 2 năm tới nhờ tốc độ tăng trưởng hai con số.
Tuy nhiên, để trở thành một trung tâm vận tải hàng hóa hàng không, hạ tầng và nhu cầu thôi là chưa đủ. Các sân bay cần phải có khả năng kết nối, bao gồm mạng lưới các hãng hàng không rộng khắp, là căn cứ hoạt động của nhiều hãng. Một trung tâm logistics hàng không cần có chính sách bầu trời mở và chính sách trung chuyển thân thiện, thủ tục hải quan nhanh gọn, môi trường thương mại tự do, từ đó hỗ trợ luồng hàng hóa quốc tế ra vào thông suốt.
Ngoài ra, yếu tố công nghệ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển trung tâm vận tải hàng hóa hàng không. Công nghệ giúp kết nối đồng bộ giữa các thành phần trong chuỗi logistics như hãng bay, đơn vị khai thác kho bãi, hải quan, nhà vận chuyển. Việc xử lý hàng hóa mặt đất phải đạt hiệu quả cao và chuẩn mực về thời gian, đặc biệt quan trọng với các loại hàng hóa giá trị cao, cần tốc độ như thương mại điện tử, linh kiện điện tử, y tế.
Với lợi thế đi sau, Việt Nam có thể học hỏi từ các mô hình thành công và dễ dàng triển khai các giải pháp xanh hóa và số hóa nhanh chóng. Tuy nhiên, vẫn còn một số thách thức cần cải thiện, bao gồm chính sách hải quan, trung chuyển cởi mở, thân thiện hơn cho hàng hóa ra vào. Với sự chuẩn bị và nỗ lực của các bên liên quan, Việt Nam hoàn toàn có thể đạt được mục tiêu trở thành trung tâm vận tải hàng hóa hàng không trong thời gian tới.